плюхо́та, ‑ы, ДМ ‑хоце, ж.
Разм. Дрэнная, дажджлівая пагода, слота. Ссохлі травы, ўсё павяла. Слаць, плюхота, холад, цьма. Эх, скарэй бы закрывала Зямлю чорную зіма! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зо́лкі, ‑ая, ‑ае.
Сыры, пранізліва халодны (пра надвор’е, дождж, вецер). Золкі вецер. □ Зверху сыпалася імжа, як увосень. Халодная, золкая. Пташнікаў. Халодная золкая пагода не спрыяла бадзёраму настрою. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надвор'е, пагода / без ветру: бязветраніца
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
патрыва́ць сов., разг.
1. потерпе́ть;
~ва́й хвілі́ну — потерпи́ мину́тку;
2. продержа́ться;
паго́да яшчэ́ ~ва́е — пого́да ещё проде́ржится
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
устая́цца, устаіцца; зак.
1. Стаць гатовым для ўжывання ў выніку доўгага стаяння ў пэўных умовах. Віно ўстаялася.
2. перан. Стаць з цягам часу ўстойлівым, пастаянным; перастаць змяняцца. Пагода якраз устаялася і абяцала працягнуцца надалей. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Надво́р’е 1 ’месца па-за жылымі пабудовамі; дворышча’ (Нас., Яшк., Федар.), параўн. укр. надвірʼя, рус. надворье, польск. nadworze, чэш. nádvoři — усё да надвор ’вонкі, не ў памяшканні’ (месца), гл. двор, надворак.
Надвор’е 2 ’чыстае паветра, пагода’ (Нас.), ’надвор’е’ (Сл. ПЗБ, ТС), надворʼя ’надвор’е, пагода’ (Бяльк.), рус. надворье ’тс’. Да надвор ’вонкі, не ў памяшканні’ (стан паветра і інш.), гл. двор.
Надвор’е 3 ’медыц. стул’ (ТС). Эўфемізм, да папярэдняга слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Со́сьлі ‘ледзяшы, што звісаюць са страхі’, со́сьлівъя (пагода) ‘калі нарастаюць ледзяшы на стрэхах’ (беш., Нар. сл.). Няясна; магчыма, да ссаць (гл.), параўн. славен. seselj ‘соска’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няла́дны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Дрэнны, нядобры. Ад паварота і да паварота Адным дажджам адкрыты семафор. Няладная, нялёгкая пагода. Спяць самалёты сонца і прастор. Чэрня. / у знач. наз. няла́днае, ‑ага, н. Яшчэ на сярэдзіне дарогі адчуў.. [Астап] няладнае. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́маразкі, ‑аў; адз. прымаразак, ‑зку, м.
Лёгкія маразы, звычайна ранішнія або начныя, восенню і вясной. Пагода стаяла сухая, з невялікімі прымаразкамі па начах. Якімовіч. Вясновыя халады і прымаразкі скончыліся. С. Александровіч. Дрэвы хапіў прымаразак: яны стаялі голыя і сумныя... Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Па́гада ’буддыйскі храм у краінах Далёкага Усходу’ (ТСБМ). Відавочна, праз рус. па́года ’тс’ з ням. або франц. pagode, партуг. pagoda, якое лічыцца словам малайскага паходжання (Клюге, 430; Фасмер, 3, 183).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)