паваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. павярнуцца, павярнуць.
2. Месца, дзе паварочваюць.
Выйсці з-за павароту.
3. перан. Поўная змена ў развіцці чаго-н.; пералом.
П. у жыцці.
П. лёсу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адрулі́ць, -лю́, -лі́ш, -лі́ць; -лі́м, -ліце́, -ля́ць; зак. (спец.).
1. што. Адвесці куды-н. самалет па зямлі.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Рухаючыся па зямлі, павярнуць.
А. убок.
|| незак. адру́льваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агло́блі, аглабе́ль, Д агло́блям, адз. агло́бля, -і, ж.
Пара жардзін, прымацаваных канцамі да пярэдняй восі воза, у якія запрагаюць каня.
Прымацаваць новыя а.
◊
Павярнуць аглоблі (разм.) — пайсці, паехаць назад, не дасягнуўшы мэты.
|| прым. аглабе́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Скруну́ць ‘павярнуць’ (Сл. Брэс.). Няясна; мабыць, з *скрутнуць з пераходам тн > н або з чаргаваннем ад кранаць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́ўрэй, повэрэй, повэр ’вырай’ (ТС). Да выраі 5, выр (гл.). Пачатак слова, магчыма, звязаны з павярнуць (павернуць) ’вярнуць (назад)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
агло́блі, аглабель, Д аглоблям; адз. аглобля, ‑і, ж.
Пара жардзін, прымацаваных канцамі да пярэдняй восі воза, у якія запрагаюць каня.
•••
(Быць) у аглоблях — выконваць якія‑н. цяжкія абавязкі.
Запрэгчы ў аглоблі гл. запрэгчы.
Ні па кані ні па аглоблях гл. конь.
Павярнуць (завярнуць) аглоблі гл. павярнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паваро́чванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. паварочваць — павярнуць (у 1, 4 знач.) і паварочвацца — павярнуцца (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перавярну́ць, -вярну́, -ве́рнеш, -ве́рне; -вярні; -ве́рнуты; зак.
1. каго-што. Павярнуць процілеглым бокам, павярнуць з аднаго боку на другі.
П. хворага на другі бок.
П. уверх дном што-н. (таксама перан.: учыніць беспарадак дзе-н.).
2. што. Бязладна раскідаць, перабіраючы што-н. у пошуках, ператрэсці.
П. усе паперы.
3. каго-што ў каго-што. Пераканаўшы, схіліць да якіх-н. змен; ператварыць у каго-, што-н. пры дапамозе чараў (у казках, легендах).
П. у сваю веру.
П. у ваўка.
4. што. Змяніць, сказіць сэнс, змест чаго-н. (разм.).
П. на свой лад.
|| незак. пераваро́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адвярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.
1. Павярнуцца ўбок; павярнуць галаву.
А. ад акна.
2. перан., ад каго-чаго. Парваць сувязі, адносіны з кім-н.; адмовіцца ад чаго-н.
А. ад здрадніка.
◊
Бог адвярнуўся ад каго (разм.) — пра бесперапынныя няўдачы.
|| незак. адваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
верць, выкл. у знач. вык.
Ужываецца паводле знач. дзеясл. вярцець — вярцецца, павярнуць — павярнуцца.
•••
Хоць круць-верць, хоць верць-круць — як ні рабі, няма выхаду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)