позакрыва́ть сов., разг.

1. (двери, окна) пазачыня́ць;

2. (покрыть всех, многих одеялом и т. п.) пазакрыва́ць;

3. (отверстия) пазакрыва́ць; (заслонить — ещё) пазасланя́ць;

4. (книги, тетради и т. п.) пазаго́ртваць;

5. (глаза) пазакрыва́ць, пазаплю́шчваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

притво́р м.

1. церк. прытво́р, -ра м., бабі́нец, -нца м.;

2. (двери, ставни) обл., спец. ство́рка, -кі ж.;

3. (место, где соединяются створки, двери, окна и т. п.) разг. стык, род. сты́ку м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

све́жесть ж.

1. све́жасць, -ці ж.;

2. (прохлада) халадо́к, -дку́ м., прахало́да, -ды ж., хо́лад, -ду м., я́дранасць, -ці ж., све́жасць, -ці ж.;

из окна́ пахну́ло све́жестью з акна́ паве́яла халадко́м (прахало́дай, све́жасцю); см. све́жий.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

урасці́ сов.

1. прям., перен. врасти́;

ко́рань уро́с у зямлю́ — ко́рень врос в зе́млю;

ха́та па во́кны ўрасла́ ў зямлю́ — ха́та по о́кна вросла́ в зе́млю;

2. зарасти́, порасти́;

двор уро́с траво́й — двор заро́с (поро́с) траво́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кру́пы (род. круп) ед. нет, в разн. знач. крупа́ ж.;

ры́савыя к. — ри́совая крупа́;

ве́цер біў у во́кны ле-дзяны́мі ~памі — ве́тер бил в о́кна ледяно́й крупо́й;

◊ надзьму́цца як мыш на кру́пы — наду́ться как мышь на крупу́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скупо́й

1. прил., прям., перен. скупы́;

он до кра́йности скуп ён да кра́йнасці (страшэ́нна) скупы́;

из окна́ ли́лся скупо́й свет ла́мпы з акна́ ліло́ся скупо́е святло́ ля́мпы;

2. сущ. скупы́, -по́га м.;

◊

скупо́й теря́ет вдвойне́ посл. скупы́ два разы́ тра́ціць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

передвига́ться

1. (двигаться, перемещаться) перасо́ўвацца; перамяшча́цца;

2. (переходить) перахо́дзіць; (ходить) хадзі́ць; (идти) ісці́;

3. (иметь возможность, способность быть передвинутым) перасо́ўвацца;

две полови́ны окна́ передвига́лись вверх и вниз дзве палаві́ны акна́ перасо́ўваліся ўверх і ўніз;

4. страд. перасо́ўвацца; перастаўля́цца; перамяшча́цца; пераво́дзіцца; перано́сіцца; см. передвига́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

насу́праць

1. нареч. напро́тив;

падысці́ да до́ма н. — подойти́ к до́му напро́тив;

2. предлог с род. напро́тив, про́тив;

сядзе́ць н. акна́ — сиде́ть напро́тив (про́тив) окна́;

3. предлог с род. (навстречу движению чего-л.) про́тив;

ісці́ н. ве́тру — идти́ про́тив ве́тра

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Акно́ 1 (БРС, Касп.), вакно (Нас.), акно ’акно, вока’ (Дабр.), ст.-рус. окъно, рус. окно, укр. вікно, польск. okno, чэш. okno, славац. okno, в.-луж. wokno, н.-луж. hokno, серб.-харв. о̀кно (RHSJ, 8, 821), макед. окно. Хутчэй за ўсё прасл. okno — архаічны прыметнік на ‑no, утвораны ад назоўніка око. Гл. Мерынгер, IF, 16, 125–126, які прыводзіць іншыя індаеўрапейскія прыклады ўтварэння назвы акна ад назвы вока. Фактычна, калі выключыць няўстойлівыя метафары, толькі ў германскіх і славянскіх мовах акно называлася словам, вытворным ад вока (Бак., 469–470). Магчыма, прасл. okno ўзнікла як калька з гоц. augadaúrō (= ’вочныя дзверы’). Прасл. *okna dvьrь з наступным спрашчэннем і вызначэннем родавага паказчыка па зыходнаму назоўніку.

Акно́ 2 ’глыбокае месца ў балотных крыніцах, азёрах’ (КЭС), окна сольныя салёныя азёры’ (Гарб.), вокнішча ’небяспечнае месца ў возеры ці рацэ, што зацягвае ў глыбіню’ (Нас.). Рус. арх. окно ’глыбокае месца ў возеры’, укр. вікно, серб.-харв. о̀кно ’месца на багнах, якое не зарастае і не замярзае’. Усе гэтыя словы звязаны з прасл. oko ’глыбокае месца ў вадзе’ (гл. Безлай, SR, 5–8, 140–141; Ісачанка, Зб. Младэнаву, 313). Параўн. славац. morské oko, серб.-харв. о̏ко ’глыбокае месца ў вадзе’ і літ. ãkis, akatė̃ ’возера, палонка’. Гэта яшчэ балта-славянскае слова Махэк₂ (411–412) звязвае з лац. aqua ’вада’ і іншымі роднаснымі індаеўрапейскімі лексемамі. Не менш верагоднай застаецца сувязь з прасл. oko ’вока’. Параўн. арм. akn дзірка’, ст.-грэч. ὀπή ’адтуліна’ (Покарны, 775–777).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ско́к I (род. ско́ку) м.

1. (езда вскачь) скок;

ця́жкі с. каня́ — тяжёлый скок ло́шади;

2. разг. скачо́к, прыжо́к;

у два ~кі апыну́ўся ля акна́ — в два прыжка́ (скачка́) очути́лся у окна́

ско́к II в знач. сказ., разг. скок, прыг;

с. це́раз кана́ву — скок (прыг) че́рез кана́ву

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)