◎ Ня́ко ’неяк’ (Хрэст. дыял.), някось ’тс’ (Клім., драг.; Сл. Брэс.), някся ’тс’ (іван., Сл. Брэс.). З не‑як‑о(сь) ці не‑як‑ся, гл. не, як, ся, параўн. некося, нёкось ’тс’ (ТС) < не‑ек (Сяк)‑о‑ ся(сь).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Не́шта ’штосьці’ (Гарэц., Касп., Шат.), нѣшта ’тс’ (Грыг., Нас.), не́шта ’нешта; чамусьці’ (Янк. 1, Сл. ПЗБ; докш., Янк. Мат.), не́што ’тс’ (Сл. ПЗБ), не́шчо ’штосьці; чамусьці; неяк, як-небудзь’ (ТС), памянш. не́штачка (Некр., Янк. 3.). З не- (нѣ‑) і што (шчо), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
про́ста.
1. прысл. Прама, не зварочваючы ўбок.
Ідзіце п., потым звярніце налева.
2. прысл. Непасрэдна.
Пачнём п. са справы.
3. чаго. Сапраўды, на самай справе.
Гэтаму п. нельга паверыць.
4. часц. Толькі, не што іншае, як.
Гэта п. здзек.
5. прысл. Неяк выпадкова, без асаблівага намеру.
Зайшоў п. пагаварыць.
6. прысл. Наогул.
Дапамагалі родзічы і п. добрыя людзі.
◊
Проста так — без асаблівых прычын, намеру (у 5 знач.).
Чаго ты прыйшоў? — Проста так.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пада́лець, ‑ее; зак.
Абл. Стаць, апынуцца далей. [Лес] — цяпер рэдкі і неяк падалеў ад вёскі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяпру́к, вепрука, м.
Самец свінні. Неяк.. [Леўка] скмеціў, што Панюкоў Ціхон забіў перад вялікаднем ладнага вепрука. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наво́дліў, прысл.
Абл. Наводмаш. І, нагнаўшы Алеся ля склада, [пан Ліцвінскі] неяк наводліў ляснуў яму па шчацэ. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фотапартрэ́т, ‑а, М ‑рэце, м.
Партрэт, зроблены фатаграфічным спосабам. Неяк у «Правде» быў змешчан.. фотапартрэт [Валі Забаронька]. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шамце́ць, ‑мчу, ‑мціш, ‑мціць; незак.
Разм. Тое, што і шамацець. Шамцяць жыты неяк ціха-звонка. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарбузава́ты, ‑ая, ‑ае.
Крыху падобны на гарбуз (у 2 знач.); акруглены. Тоўсценькі гарбузаваты чалавечак неяк незвычайна мітусіўся. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згаво́р, ‑у, м.
Узаемная дамоўленасць, узаемнае пагадненне. Неяк сам сабою, без згавору, без папярэдняй падрыхтоўкі пачаўся мітынг. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)