Ама́на ’падман, прываба’ (Нас.), аманіць падменіць’ (Нас.), ст.-бел. омана (1608) (Нас. гіст.). Гл. мана, маніць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паклёп, ‑а, м.
Ілжывае абвінавачанне. — Не веру я таму, што тут напісана. Мана ўсё гэта, паклёп на чэснага чалавека. Сабаленка. — Нават не хачу на такі паклёп адказваць. — Даміра вярнуў пісьмо, не дачытаўшы да канца, закурыў. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Наўманкі́ ’наўгад, прыблізна’ (браг., З нар. сл.), наўманкі ’навобмацак’ (Сцяшк. Сл.). Да ўману́ць ’убіць сабе ў галаву’, мана́ ’абман’; здань’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лганьё ср., разг. ілга́нне, -ння ср., (после гласных) лга́нне, -ння ср., хлусня́, -ні́ ж., мана́, -ны́ ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Ляна́, лена́ ’лянота, ленасць’ (ТС). Бел. рэгіяналізм, утвораны пры дапамозе суфікса ‑а з абстрактным значэннем (Слаўскі, SP, 1, 59), як мана́. Да ляны́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
я́вный
1. (не скрываемый, открытый) я́ўны;
я́вная симпа́тия я́ўная сімпа́тыя;
2. (очевидный) відаво́чны, я́ўны;
я́вная ложь відаво́чная (я́ўная) мана́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
няпра́ўда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
1. Тое, што знаходзіцца ў супярэчнасці з праўдай; хлусня, мана. — Па-мойму, нічога няма добрага [у жыцці вясковага настаўніка], — скептычна адказвае Вольга Віктараўна. — Няпраўда, Вольга Віктараўна, — ёсць! Колас.
2. Ашуканства; падман. З нечым цяжкім на сэрцы выйшла я з касцёла, дзе ўбачыла столькі абману і няпраўды. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мані́са ’меліса’ (карэліц., Нар. словатв.). У выніку кантамінацыі лексем мелі́са і мана́ ’пах’ (параўн. тлумачэнне інфарматара: новы вулей перад тым, як у яго заганяюць рой, націраюць манісаю, бо пчолы вельмі любяць гэты пах).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мані́ст ’цыкута ядавітая, Cicuta virosa L.’ (Бес.). Няясна. Магчыма, да мана́ ’зман, насланнё, чары’. Параўн. аналагічнае польск. szaleń, szalej (ад szaleć ’шалець’), чэш. bolehlav velký, укр. бішениця, дурі́йка ’вех, цыкута’. Старажытны суфікс ‑isto (?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мінаві́цы (мн.) ’кружны шлях’ (Кліх), ’наўкол, кругом’ (ваўк., Сцяшк. Сл.). З польск. manowiec, manowisko ’бездарожжа’, ’невядомы, ілюзорны пераход’, ’пабочная памылковая дарога’. Да мана́, падма́н (гл.). Пачатковае мі‑ (замест ма‑) пад уплывам абміну́цца, міну́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)