апартуні́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Прыхільна апартунізму; то, хто праводзіць палітыку апартунізму. Правы апартуніст. Левы апартуніст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рысклі́вы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які адвольна адхіляецца ад курсу ў правы ці ў левы бок (пра судна).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
левару́ч, прысл.
Абл. Злева, па левую руку, па левы бок. А вунь далёка леваруч паўстае густая сцяна лесу. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́варат, -у, М -раце, м.
1. Унутраны, левы бок тканіны, адзення.
В. аднабаковага трыкатажу.
2. Становішча, пры якім орган ці яго частка вывернуты ўнутраным бокам наверх (спец.).
В. павек.
3. Тое, што і выварацень.
|| прым. вы́варатны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фланг, -а, мн. -і, -аў, м.
Левы ці правы край шарэнгі, фронту, размяшчэння войск і пад.
Ударыць з фланга.
|| прым. фланго́вы, -ая, -ае.
Ф. ўдар.
Фланговая пазіцыя.
Ф. марш (рух уздоўж фронту праціўніка, які здзяйсняецца з мэтай ахапіць ці абысці яго фланг).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Крывы́ 1 ’выгнуты, з загібамі’ (ТСБМ, Яруш., Бяльк., Сержп. Грам., Сцяц. Нар., Сл. паўн.-зах.). Укр. кривий, рус. кривой ’тс’, балг. крив, макед. крив, серб.-харв. кри̑в, славен. krȋv ’тс’, польск. krzywy, чэш. křivy, славац. krivy, в.-луж. křiwy, н.-луж. kšiwy, палаб. kraivĕ ’тс’. Прасл. krivъ ’не прамы, несправядлівы, левы’ мае дакладны адпаведнік у літ. kreĩvas ’тс’, лат. krievs ’тс’. Значэнне ’левы’ зафіксавана ў літ. kairė̃ ’левая рука’, лат. keĩre ’тс’, krẽilis krèiss ’левы’ з няясным словаўтваральным статусам (параўн. Фрэнкель, 203). Са славянскіх паралелей толькі серб.-харв. кри̑в зберагло абодва значэнні (’крывы’ і левы’). У астатніх выпадках значэнне ’левы’ было выцеснена прасл. lěvъ (гл. Мартынаў, Изоглоссы, 26). Параўн. Слаўскі, 3, 253–254.
Крывы́ 2 ’зайздросны’ (Жд. 3, ТС). Гл. крывы 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абаро́нца, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ы, Т-ай (-аю), ж., мн. -ы, -аў.
1. Той, хто каго-, што-н. абараняе, заступнік.
Абаронцы крэпасці.
Абаронцы міру.
А. дзяцей.
2. Адвакат.
На судзе выступіў а.
3. Гулец групы абароны ў футбольнай, хакейнай і пад. камандах.
Левы а.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ На́йніца ’левы бок адзення’ (мядз., Нар. сл.). Параўн. знайніца ’тс’, што з *ізнаніца (< *из + наниц ’навыварат’). Гл. назнайніцу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
загребно́й спорт., мор.
1. прил. / загребны́е вёсла кармавы́я вёслы;
загребна́я сторона́ ле́вы бо́к;
2. сущ. кармавы́ вясля́р.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адтапы́рыцца, ‑рыцца; зак.
Вытыркнуцца, выпнуцца. — Дазволь мне, Кавалёў, — левы вус Гурына адтапырыўся, як штык. Чарнышэвіч. Аблазіўшы адзін куст, [Валодзя] пераходзіў да другога, ад другога — да трэцяга, пакуль кішэні ватоўкі не адтапырыліся ад арэхаў. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)