Купі́ць ’набыць за грошы’ (
Ку́піць ’гарэць без полымя, дымець’ (Мартынаў,
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Купі́ць ’набыць за грошы’ (
Ку́піць ’гарэць без полымя, дымець’ (Мартынаў,
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мяшо́к, -шка́
1. мешо́к; (из рогожи, бумаги) кулёк, куль;
2. (мера) мешо́к;
3.
4.
◊ ~шкі́ пад вача́мі — мешки́ под глаза́ми;
купі́ць ката́ ў ~шку́ —
каме́нны м. — ка́менный мешо́к;
шы́ла ў ~шку́ не схава́еш —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
воз
1. (гружёная повозка) воз;
2. (количество чего-л., помещающееся на возу) воз;
3. теле́га
4.
◊ ваза́мі вазі́ць — воза́ми вози́ть;
пя́тае ко́ла ў во́зе — пя́тое колесо́ в теле́ге;
цягну́ць в. — тяну́ть воз;
што з во́за ўпа́ла, то́е прапа́ла —
пры́йдзе ко́за да во́за —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
слу́чай
1. вы́падак, -дку
2. (приключение, происшествие) здарэ́нне, -ння
3. (повод) наго́да, -ды
◊
в слу́чае чего́ у вы́падку чаго́, а калі́ што яко́е;
на слу́чай чего́ калі́ што яко́е;
по слу́чаю чего́ з вы́падку чаго́, з прычы́ны чаго́, з наго́ды чаго́;
от слу́чая к слу́чаю ад вы́падку да вы́падку;
на все слу́чаи жи́зни на ўсе вы́падкі жыцця́;
в том слу́чае, е́сли… у тым вы́падку, калі́…
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кот (
○ марскі́ к. — морско́й кот;
чаро́тавы к. — камышо́вый кот;
◊ кату́ па пяту́ — от горшка́ два вершка́;
два каты́ ў адны́м мяшку́ — два кота́ в одно́м мешке́;
глядзе́ць, як к. на са́ла — гляде́ть, как кот на са́ло;
купі́ць ката́ ў мяшку́ —
як к. напла́каў — как кот напла́кал; с гу́лькин нос;
жыць як к. з саба́кам — жить как ко́шка с соба́кой;
гуля́ць у ката́ і мы́шку — игра́ть в ко́шки-мы́шки;
цягну́ць ката́ за хвост — тяну́ть кота́ за хвост;
кату́ жа́ртачкі, а мы́шцы смерць —
міну́лася кату́ ма́сленіца — не всё коту́ ма́сленица;
насі́цца, як к. з селядцо́м —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за
1. с
2. с
3. с
4. с
5. с
6. с
7.
8.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за предлог
1. с
взять за́ руку узя́ць за руку́;
движе́ние за мир рух за мір;
вы́йти за дверь вы́йсці за дзве́ры;
ему́ за со́рок яму́ за со́рак, яму́ бо́льш за со́рак;
моро́з уже́ за два́дцать гра́дусов маро́з ужо́ за два́ццаць гра́дусаў;
за киломе́тр отсю́да за кіламе́тр адсю́ль;
за ме́сяц перед э́тим за ме́сяц перад гэ́тым;
взять за образе́ц узя́ць за ўзо́р;
сде́лать что за кого́-л. зрабі́ць што́ за каго́-не́будзь;
голосова́ть за предложе́ние галасава́ць за прапано́ву;
приня́ть кого́ за своего́ знако́мого палічы́ць каго́ за свайго́ знаёмага;
по рублю́ за килогра́мм па рублю́ за кілагра́м; б) (при обозначении предмета, возле которого располагается кто-л. для какого-л. действия, занятия) за (што), да (чаго);
сесть за роя́ль се́сці за рая́ль;
сесть за стол се́сці за стол;
стать за пульт стаць за пульт; в) (при указании на переход границы времени) за (каго, што);
за́ полночь за по́ўнач; г) (при обозначении промежутка времени, в течение которого что-л. совершается) за (што);
за два дня рабо́та бу́дет зако́нчена за два дні рабо́та бу́дзе зако́нчана;
за отчётный пери́од за справазда́чны перы́яд; д) (минуя кого-, что-л.) за (каго, што);
вы́йти за воро́та вы́йсці за варо́ты; е) (при обозначении расстояния посредством предметов — где) за, праз;
за три до́ма от угла́ за (праз) тры дамы́ ад ро́га; ж) (при обозначении объекта действия) за (што);
взя́ться за рабо́ту узя́цца за рабо́ту (пра́цу);
взя́ться за перо́ узя́цца за пяро́;
2. с
сиде́ть за столо́м сядзе́ць за стало́м;
за рабо́той за рабо́тай;
стоя́ть за станко́м стая́ць за станко́м;
сло́во за ва́ми сло́ва за ва́мі;
следи́ть за поря́дком сачы́ць за пара́дкам;
бума́га за но́мером 225 папе́ра за ну́марам 225;
за по́дписью секретаря́ за по́дпісам сакратара́; б) (по ту сторону, позади кого-, чего-л.) за; (преимущественно с оттенком протяжённости, реже — ещё) за (кім, чым);
за горо́й за гаро́й; в) (при указании на последовательность, постепенность) за (кім, чым);
чита́ть кни́гу за кни́гой чыта́ць кні́гу за кні́гай;
год за го́дом го́д за го́дам; г) (при указании лица, предмета
идти́ за водо́й ісці́ па ваду́;
посла́ть за до́ктором пасла́ць па до́ктара;
зайди́те за мной зайдзі́це па мяне́; (в конструкциях со значением искать, собирать что-л.) у, ў, па, ва, ува (што);
идти́ за я́годами ісці́ ў я́гады;
пое́хать за дрова́ми пае́хаць у (па) дро́вы; д) (для обозначения лица или предмета, на которое направлено действие) за (кім, чым), да (каго, чаго); а также переводится конструкциями без предлогов;
следи́ть за чье́й-л. мы́слью сачы́ць за чыёй-не́будзь ду́мкай;
уха́живать за же́нщинами заляца́цца да жанчы́н;
уха́живать за больны́м дагляда́ць хво́рага;
смотре́ть за детьми́ глядзе́ць дзяце́й; е) (для обозначения лица, обладающего каким-л. свойством) за (кім), у, ў, ва, ува (каго);
за ним во́дятся грешки́ за ім во́дзяцца грашкі́;
за ним есть э́та привы́чка у яго́ ёсць гэ́та прывы́чка; ж) (для обозначения лица или предмета, от которых зависит наступление какого-л. действия, состояния) за (кім, чым), у, ў, ва, ува (кім, чым); а также переводится конструкциями без предлогов;
де́ло ста́ло за немно́гим спра́ва ста́ла за малы́м;
заде́ржка за де́ньгами затры́мка ў граша́х;
о́чередь за ва́ми ва́ша чарга́, за ва́мі чарга́; з) (при обозначении причины) з-за (чаго), праз (што), па (чым), з прычы́ны (чаго);
за отсу́тствием све́дений з-за адсу́тнасці зве́стак;
за недоста́тком вре́мени з-за недахо́пу (праз недахо́п, з прычы́ны недахо́пу) ча́су;
за мо́лодостью лет па маладо́сці гадо́ў;
3.
выска́зывания за и про́тив выка́званні за і су́праць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па I
1. с
2. с
3. с
4. с
5. с
6. с
7. с
8. с
9. с
10. с
11. с
12. с
13. с
14. с
15. с
16. с
17. с
па II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)