кабрыяле́т, ‑а, М ‑леце, м.
1. Лёгкі аднаконны двухколы экіпаж без козлаў з адным сядзеннем.
2. Кузаў легкавога аўтамабіля з адкідным верхам і бакавінамі, якія складаюць адно цэлае з каркасам кузава.
[Фр. cabriolet.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пад’ёмнік, ‑а, м.
Механізм, пры дапамозе якога падымаюць цяжары і пасажыраў. Пнеўматычны пад’ёмнік. □ Ноччу ляпіў мокры снег, раскісалі дарогі, ледзяною карою абрасталі тросы пад’ёмнікаў. Грахоўскі. Матор напружана ўзвыў, вал пад’ёмніка закруціўся, кузаў прыўзняўся. Вышынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўкіда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Укінуць усіх, многіх або ўсё, многае. Звязаў .. [мужык] Белку, палажыў на воз, а парасят паўкідаў у мяшок. Якімовіч. Мужчыны паўкідалі ў кузаў рыдлёўкі, кіркі, памаглі сесці жанчынам. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ку́зарэб ’чарапок, скручаны з бяросты’ (З нар. сл.). Відаць, складанае слова, першая аснова якога ўзыходзіць да кузаў 2 (гл.). Адносна другой асновы можна выказаць здагадку аб яе паходжанні ад грэбці (гл.). Тады ў рэканструяваны выглядзе разглядаемая форма мела б наступны від: *куза(ва)‑грэб.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грузі́ць, гружу, грузіш, грузіць; незак., каго-што.
1. Напаўняць што‑н. грузам (у 2 знач.); нагружаць. Грузіць баржы. □ Партызаны фарбавалі судна, грузілі яго дрывамі. Лынькоў.
2. Складваць, змяшчаць груз куды‑н. Грузіць мяхі на воз. □ Механізатары нешта грузілі ў кузаў самазвала. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасажы́р, ‑а, м.
Той, хто едзе на поездзе, параходзе, аўтобусе, ляціць на самалёце і пад. На пероне.. замітусіліся, забегалі, распаўзліся ва ўсе бакі пасажыры. Васілевіч. Кузаў рыпеў, патрэскваў, хадзіў ходарам: пасажыраў гойдала ва ўсе бакі, а па выбоінах падкідвала да столі. Ракітны.
[Фр. passager.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ку́зня 1 ’майстэрня для апрацоўкі металаў коўкай’ (ТСБМ, Шат., Касп., ТС, Сл. паўн.-зах., Жыв. сл., Сержп. Грам., Яшк., Яруш., Жыв. сл., Нар. словатв., Гарэц., Грыг.). Да каваць (гл.). Суфіксацыя на ‑знь‑ (SP, 1, 118–119).
Ку́зня 2 ’прыстасаванне з кары для збірання ягад’ (Жыв. сл.). Параўн. кузаў 2 (гл.). Магчыма, да *кузоўня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перыферы́я, ‑і, ж.
1. Аддаленая ад цэнтра мясцовасць, а таксама мясцовыя ўстановы, арганізацыі ў адрозненне ад цэнтральных. Працаваць на перыферыі. □ — Тавары вязём, поўны кузаў тавараў, усё па накладной. З цэнтра на перыферыю, — не міргнуўшы вокам, адказаў Дарафееў. «Звязда».
2. Спец. Аддаленая ад цэнтра частка чаго‑н. Нервовая перыферыя.
[Ад грэч. periphéreia — акружнасць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак.
1. за каго-што. Кранаць, датыкацца, зачэпліваючы што-н.
Кузаў машыны чапляўся за галіны.
2. за каго-што. Хапацца, трымацца за што-н.; падчэплівацца, павісаць на чым-н.
Ч. на плот.
Дзяцел чапляецца кіпцюрамі за кару.
Ч. на падножку трамвая.
3. перан., за што. Імкнуцца любым чынам утрымаць, зберагчы што-н.; выкарыстаць усе сродкі, магчымасці для дасягнення чаго-н.
Усё старое ўпарта чапляецца за жыццё.
4. перан. Прыдзірацца да каго-, чаго-н.; прыставаць да каго-н.; назаляць (разм.).
Чаго ты да мяне чапляешся?
|| наз. чапля́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прагаласава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак.
Прыняць удзел у галасаванні; аддаць свой голас за каго‑, што‑н. Позна ўночы заракітнянцы прагаласавалі за новага старшыню і разышліся па хатах. Краўчанка. // Разм. Падняць угору руку з мэтай спыніць які‑н. транспарт. На дарозе «прагаласаваў» салдат, і мы ўзялі яго да сябе ў кузаў. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)