наво́кал и навако́л

1. нареч. вокру́г, круго́м, о́коло;

паглядзе́ць н. — посмотре́ть вокру́г (круго́м);

2. предл. с род. вокру́г, о́коло;

н. агню́ сядзе́лі лю́дзі — вокру́г (о́коло) огня́ сиде́ли лю́ди;

◊ круго́м ды н. — вокру́г да о́коло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абстрачы́ць, ‑страчу, ‑строчыш, ‑строчыць; зак., што.

Прастрачыць што‑н. кругом, па краях. Абстрачыць каўнер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Наўкола ’кругом’ (Гарэц., Яруш., Бяльк., ТС). Гл. навокал.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пратачы́цца, ‑тачуся, ‑точышся, ‑точыцца; зак.

Точачыся, прабрацца праз што‑н. Варта кругом — мыш не праточыцца. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бель, ‑і, ж.

Тое, што і белізна. Кругом было так чыста, такая бель, што сляпіла і адбірала вочы. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паадгіна́цца, ‑аецца; зак.

Адагнуцца ў многіх месцах, кругом або ў вялікай колькасці. Паадгіналіся берагі бляхі. Паадгіналіся крукі на вешалцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вкруг

1. нареч., уст. наво́кал, наво́кала, навако́л, вако́л, наўко́ла, наўко́л, круго́м;

2. предлог с род. наво́кал, наво́кала, навако́л, вако́л, наўко́ла, наўко́л; круго́м (каго, чаго).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ка́ўка, ‑і, ДМ каўцы; Р мн. кавак; ж.

Абл. Галка (у 1 знач.). Кругом бурліць вада... Крычаць у небе каўкі. Вялюгін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абагну́ць, -гну́, -гне́ш, -гне́; -гнём, -гняце́, -гну́ць; -гні́; -гну́ты; зак.

1. каго-што. Абысці, аб’ехаць кругом; пайсці, паехаць у абход чаго-н.

А. лес.

2. што. Згінаючы што-н., абкруціць вакол чаго-н.

А. бочку абручом.

|| незак. агіба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е, абгіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і агіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.

1. Вярчальным рухам, варочаючыся, змяніць напрамак, становішча.

П. кругом.

П. на другі бок.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Атрымаць нечаканае развіццё.

Справа павярнулася не так, як чакалі.

|| незак. паваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. паваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)