працэнтама́нія, ‑і, ж.
Разм. неадабр. Клопат пра знешнія (у працэнтах) паказчыкі выканання плана, паспяховасці вучняў і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абу́за, ‑ы, ж.
Непрыемныя абавязкі, лішні клопат, турбота. [Тхорык:] — Дырэктар так і сказаў: конь нам цяпер — абуза, толькі лішні перавод фуражу. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заклапаці́ць, ‑пачу, ‑поціш, ‑поціць; зак., каго-што.
Прычыніць клопат, прымусіць клапаціцца. Гэта насцярожыла і заклапаціла; падумалася, што трэба хутчэй вылазіць [з падзямелля]. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трасканя́ ‘журба, смутак, маркота’ (паст., Сл. ПЗБ), ст.-бел. тросканье ‘клопат’ (ГСБМ). Запазычана з польск. troskanie ‘клопат, неспакой’ або ўтворана ад мясцовага тро́скаць ‘турбаваць, непакоіць’, што з польск. troskać ‘тс’ ад troska ‘клопат’ (Мацкевіч, Сл. ПЗБ, 5, 119), аформленага пад уплывам існуючага ў гаворцы трасканя́ ‘траскатня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарапа́та ’гора, бяда’ (Сцяшк. Сл.), тарапа́ты ’клопат, турботы’ (беласт., Сл. ПЗБ), ст.-бел. тарапата ’клопат, цяжкасць’ (1606 г., КГС). Параўн. польск. tarapata ’шум, грукат; клопат, турботы’, ’трашчотка’, якое лічыцца крыніцай запазычання (Булыка, Лекс. запазыч., 137), далей выводзяць з ням. Strapanze ’цяжкая праца, клопат’ (Брукнер, 565; ЕСУМ, 5, 520), што няпэўна. Звязваюць таксама з польск. trapacić, trapacować ’мучыць, гнясці, непакоіць’, што з іт. strapazzo, strapazzare ’мука, мучыць’ (Брукнер, 575).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раче́ние ср., книжн., уст. кло́пат, -ту м.; стара́нне, -ння ср.; стара́ннасць, -ці ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праяві́ць, -яўлю́, -я́віш, -я́віць; -я́ўлены; зак., што.
1. Робячы што-н., выявіць наяўнасць якіх-н. якасцей, уласцівасцей.
П. назіральнасць.
П. клопат.
П. сябе (выявіць свае магчымасці).
2. Апрацаваўшы хімічна, зрабіць бачным адлюстраванне сфатаграфаванага прадмета (спец.).
П. плёнку.
|| незак. праяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. праяўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даба́віцца, ‑віцца; зак.
Дадаткова далучыцца да чаго‑н.; прыбавіцца, падбавіцца. Дабавіўся новы клопат. / у безас. ужыв. Літаратуры фальклорнай у нас крыху дабавілася. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панепако́іцца, ‑коюся, ‑коішся, ‑коіцца; зак.
Разм.
1. Прабыць некаторы час у стане непакою.
2. Выявіць непакой, клопат аб кім‑, чым‑н. Панепакоіцца аб дзецях.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бесперапы́нку, прысл.
Не робячы перапынкаў, не спыняючыся. Праз халодную маску на твары.. білася адна рыса — адлюстраванне таго, што.. [Стафанковіча] бесперапынку пілуе нейкая думка, нейкі клопат. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)