ка́чка ж. у́тка;
◊ каб цябе́ (яго́, яе́) ка́чкі стапта́лі — погов. чтоб тебе́ (ему́, ей) пу́сто бы́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
качы́на, ‑ы, ж.
Мяса качкі як ежа. — Дарэчы, — сказаў князь суха, — я не супраць пакаштаваць качыны. Загадай, каб засмажылі ў іспанскай падліве. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыплыва́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
Выплысці — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Качкі павыплывалі. Чаўны павыплывалі на сярэдзіну ракі. Аўсы павыплывалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
не́чы, нечага, нечаму, нечы (нечага), нечым, аб нечым, м.; нечая, нечай, нечую, ж.; нечае, нечага, нечаму, нечае, нечым, аб нечым, н.; мн. нечыя, займ. неазначальны.
Які належыць невядома каму, невядома чый; чыйсьці. Зайшоўшы ў нечы двор, хлопец убачыў пажылую жанчыну. Федасеенка. З заводскага двара выязджала нечая запозненая машына, вахцёр правяраў у шафёра пропуск. Скрыган. — Качкі! Качкі! — пачуўся нечы ўсхваляваны голас. Скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асво́йтацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Тое, што і асвоіцца. [Дзяўчынка] хутка асвойталася, пасмялела і разгаварылася. Сачанка. Пакрысе качкі асвойталіся і пачалі браць ежу з Люсіных рук. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Вадаплаўная птушка сямейства качыных з шырокай пляскатай дзюбай і кароткімі шырока расстаўленымі лапкамі. Дзікая качка. Свойская качка. □ Гусі і качкі гнездзяцца над самай вадою. Чорны. З рэзкім посвістам крылаў праляцела чародка качак. Асіпенка.
•••
Ні качка, ні швачка — пра жанчыну, не здатную ні да якой справы.
Няхай яго (яе, іх, цябе, вас) качкі (стопчуць) (жарт.) — выражае незласлівае абурэнне, здзіўленне, захапленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ва́бік, ‑а, м.
Дудачка або свісток, якім у часе палявання падзываюць птушак або звяроў, падрабляючы іх голас. Я пускаю чучала качкі ў трыснёг і раз-пораз пакрэкваю ў вабік. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ставо́к, стаўка́, м.
Невялікая сажалка, запруда. За вадакачкай у стаўку Крычаць, куляючыся, качкі. Калачынскі. [Белаколас:] — Вада?.. у нас цэлая сетка штучных стаўкоў, азяркоў, прыручаных крыніц, сабраных у адно рачулак і ручаінак. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Піскора ’від дзікай качкі’ (ТС). Да піск (гл.). Суф. ‑ор‑а першапачаткова меў экспрэсную функцыю, параўн. прасл. *sykora ’сініца, Parus’, *сіё tvora ’дзятва’ (Слаўскі, SP, 2, 25).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праша́стаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Утварыць шастанне. Прашастаўшы нагамі па стружках, .. [Ян Лайзан] падышоў да сваёй калодкі. Броўка. Я ляпнуў далонямі, крыкнуў, і качкі, узарваўшы роўнядзь вады, прашасталі крыламі зусім нізка над маёй галавой. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)