пячо́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Печань жывёлы як ежа.

Паштэт з пячонкі.

2. Тое, што і печань (разм.).

Камяні ў пячонцы.

◊

У пячонках сядзець у каго (разм., неадабр.) — вельмі непакоіць каго-н., дапякаць каго-н.

|| прым. пячо́начны, -ая, -ае і пячо́нкавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жёрнов м. жаро́н, -рна́ м., мн. жо́рны, -наў; млы́навы ка́мень, мн. млы́навыя камяні́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

плінтава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., што.

Спец.

1. Выраўноўваць, згладжваць, ачышчаць паверхню чаго‑н. (зямлі, балота і пад.).

2. Расколваць вялікія камяні на кавалкі, патрэбныя для далейшай апрацоўкі.

[Ад грэч. plinthos — цэгла, пліта.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самацве́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае прыродную афарбоўку, празрыстасць і бляск (пра каштоўныя камяні). У гальштук была ўткнута шпілька з самацветным каменьчыкам. Машара. // Які па прыгажосці нагадвае самацвет. Самацветныя расінкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каме́нне, ‑я, н., зб.

Камяні. Час ад часу падковы непрыемна звякаюць па каменні. Камення тут шмат. Брыль. На гэтым ручайку выкапалі сажалку, аблажылі яе берагі каменнем. Колас.

•••

Закідаць каменнем гл. закідаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Та́ра-ра-ра-ра ’перадача грукату колаў аб камяні’ (вільн., Сл. ПЗБ). Гукаперайманне, да папярэдняга з паўтарэннем апошняга склада, што перадае інтэнсіўнасць і працягласць гучання.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

размета́ть​II сов. (к размётывать) раскі́даць, мног. параскіда́ць, параскі́дваць;

размета́ть ка́мни раскі́даць (параскі́даць) камяні́ (каме́нне).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раски́дывать​I несов. (разбрасывать), в разн. знач. раскіда́ць, раскі́дваць;

раски́дывать ка́мни раскіда́ць (раскі́дваць) камяні́ (каме́нне).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ *Папры́ца, попрыца ’металічная пласцінка на верхнім камяні жорнаў’ (ТС, Выг.). Ужо ст.-бел. паприца, парплица, полприца < польск. paprzyca ’шворан у жорнах’ (Булыка, Даўн. запазыч., 236). Далей гл. парпліца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ма́ргун іржавая гліна’ (жлоб., Нар. словатв.), рэч. ’камяні чорнага колеру, якія непажадана для ганчароў сустракаюцца ў гліне’ (Нар. словатв.). Да ма́ргель 1 (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 173.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)