бака́с, ‑а, м.
Балотная з доўгай тонкай дзюбай птушка атрада сеўцападобных, якая, пікіруючы ўніз, ваганнем пер’я хваста ўтварае гукі, падобныя на бляянне баранчыка. Забляе бакас, і будуць ныць камары — вісець хмарамі над купінамі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Су́зма ’нахабна’: сузма лізуть у вочы (камары) (пін., ЖНС). Няясна; магчыма, перасэнсаваны як прыслоўе на ‑ма, параўн. бегма (ад бегчы), роўма (ад раўсці), назоўнік сы́зма (гл.): як сызма лезе ў вочы, г. зн. сляпіцай (лід., Сл. ПЗБ), верагодна, праз стадыю сы́змаю (лезе ў вочы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мітрэ́нжыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак., каго-што.
Разм. Трывожыць, непакоіць, уносіць сумятню, разлад у што‑н. Мітрэнжылі камары і разам з сасновымі калючымі лапкамі лезлі ў вочы. Пташнікаў. І мітрэнжыць не дазволім Лад наш камунарскі. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ро́сна,
1. Прысл. да росны 1.
2. безас. у знач. вык. Пра выпадзенне вялікай расы. Рабілася сапраўды холадна, росна, і Пятро, шкадуючы свае чаравікі, прапанаваў вярнуцца. Шамякін. Раніцай — росна, удзень — млосна, увечары — камары — не выстаўляй з куста галавы. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неадчэ́пны, ‑ая, ‑ае.
Які не дае спакою, неадступны; назойлівы. Дзед Талаш стаяў з боку ад гэтага вясёлага шуму.. Яго старая галава думала свае думкі, неспакойныя, неадчэпныя. Колас. [Уладзік] ішоў сабе, насвістваючы нейкі неадчэпны матыўчык. Крапіва. Тонка і цягуча гудуць неадчэпныя камары. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ссячы́ і ссе́кчы, ссяку́, ссячэ́ш, ссячэ́; ссячо́м, ссечаце́, ссяку́ць; ссек, -кла; ссячы́; ссе́чаны; зак., каго-што.
1. Моцным ударам (якой-н. вострай прылады) аддзяліць.
С. бярозу.
2. Пасячы на дробныя кавалачкі што-н.
С. буракі.
3. Знішчыць каго-, што-н., секучы шаблямі, мячамі.
Кавалерысты ссеклі атрад праціўніка.
4. Збіць, рассячы ў многіх месцах.
С. пугай карову.
Град ссек пасевы (пабіў).
5. Пра насякомых: пакусаць у многіх месцах.
Камары ссеклі рукі.
|| незак. ссяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. ссяка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звіне́ць несов.
1. издава́ть звон, звене́ть;
звіня́ць стру́ны — звеня́т стру́ны;
звіня́ць дзіця́чыя галасы́ — звеня́т де́тские голоса́;
2. (о насекомых) зуде́ть;
звіня́ць камары́ — зудя́т комары́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
назаля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каму і без дап.
Часта прыставаць да каго‑н., турбаваць каго‑н., дакучаць каму‑н. Два дні хлопчыкі назалялі бацькам і суседзям сваімі роспытамі пра партызанаў. Паўлаў. Увечары над ракой было ціха, вельмі прыемна, і нават не назалялі камары. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кама́р, ‑а, м.
Маленькае двухкрылае насякомае-крывасмок з тонкім прадаўгаватым цельцам і доўгім хабатком. Гулі і неміласэрна кусаліся камары. Бядуля.
•••
З камара — невялікі.
І камара не заб’е гл. забіць.
Камар носа не падточыць (не падаткне, не падсуне) — вельмі добра, так, што не падкапаешся, не прыдзярэшся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парэ́паны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Патрэсканы, шурпаты. Аксіння працягнула да Евы рукі: былі яны парэпаныя, мазолістыя ад цяжкай работы. Асіпенка. [Толік] стаяў.. і цёр адна аб адну свае босыя, парэпаныя ногі — кусалі камары. Капыловіч. Пры вуліцы тырчалі два парэпаныя счарнелыя слупкі, што нейкім цудам уцалелі ад плота. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)