новаўтварэ́нне, ‑я, н.

1. З’яўленне новых форм або элементаў. Новаўтварэнне мінералаў.

2. Элемент, форма і пад., якія ўзніклі толькі што, нядаўна. Новаўтварэнні ў лёгкіх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́дзьмухаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Дзьмухаючы, выдаліць адкуль‑н. пыл, парушыны і пад. Выдзьмухаць брытву. // Дзьмухаючы на вуголле, выклікаць з’яўленне полымя. Выдзьмухаць агонь.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэве́рсія, ‑і, ж.

Спец.

1. З’яўленне ў арганізмаў прыкмет, уласцівых толькі іх далёкім продкам; атавізм.

2. Тое, што і рэверсіраванне.

3. Зварот маёмасці ранейшаму ўладальніку.

[Ад лац. reversio — зварот.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

формаўтварэ́нне, ‑я, н.

1. Утварэнне, з’яўленне новых форм. Формаўтварэнне раслін. Працэсы формаўтварэння.

2. Утварэнне граматычных форм аднаго і таго ж слова; словазмяненне. Разгляд формаўтварэння слова.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыбы́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.

1. Сума, на якую даход перавышае выдаткі.

Чысты п.

2. Абагульняючы паказчык фінансавых вынікаў гаспадарчай дзейнасці прадпрыемства.

3. перан. Карысць, выгада (разм.).

Які п. нам з гэтага?

4. Пра з’яўленне патомства (у сям’і, гаспадарцы і пад.; разм.).

Чакаць прыбытку ў хаце.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самаўзнікне́нне, ‑я, н.

Спец. Памылковае ўяўленне аб магчымасці раптоўнага (не ў працэсе эвалюцыі) узнікнення жывых істот з неарганічнай матэрыі. // Самаадвольнае, самастойнае ўзнікненне, з’яўленне чаго‑н. Самаўзнікненке ідэі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ёта́цыя, ‑і, ж.

Спец. З’яўленне зычнага гука ёт (й) у пачатку слова перад галосным або ў сярэдзіне слова паміж галоснымі гукамі, напрыклад: ёд, свая, дзе «я» = «йа», «е» = «йэ», «ё» = «йо», «ю» = «йу».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

*Кабро́так, кобрюток ’калаўрот’ (Нар. сл.). Зыходнай формай было, відаць, каўротак < калаўротак, аднак з’яўленне ‑б‑ цяжка вытлумачыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дождж, дажджу́, мн. дажджы́, дажджо́ў, м.

1. Атмасферныя ападкі ў выглядзе кропелек вады.

Два дні ішоў д. 3 вялікага грому малы д. (з нар.).

2. перан. Пра тое, што сыплецца ў мностве.

Д. асколкаў.

Д. канфеці.

○

Зорны дождж — з’яўленне на начным небе мноства метэарытаў.

|| памянш. до́жджык, -у, мн. -і, -каў, м.

|| прым. дажджавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

замару́дзіць, -у́джу, -у́дзіш, -у́дзіць; -у́джаны; зак.

1. што. Зрабіць больш павольным, марудным.

З. крок.

2. што. Маруднымі дзеяннямі затрымаць што-н., з’яўленне чаго-н.

Надта з. выкананне пастановы.

3. без дап., з інф. або з чым. Затрымацца, прыпазніцца.

Знаёмы не замарудзіў прынесці кнігу.

З. з адказам на пісьмо.

|| незак. замару́джваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)