надзе́л, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. падзяліць.

2. Зямельны ўчастак, які выдзяляўся сялянскай сям’і. Бацька Бабейкі меў зямельны надзел з трох дзесяцін, раскіданых дробнымі шнуркамі ў розных мясцінах, на палянахастраўках між лесу і балот. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перагнаі́ць, -наю́, -но́іш, -но́іць; -но́ены; зак., што.

1. Згнаіць усё, многае.

П. сена.

2. Угнаіць звыш нормы, празмерна.

П. зямельны ўчастак.

|| незак. перагно́йваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зем...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «зямельны», напрыклад: земаддзел, земснарад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зарэзервава́ць, ‑рвую, ‑рвуеш, ‑рвуе; зак., каго-што.

Пакінуць, захаваць у рэзерве. Зарэзерваваць зямельны ўчастак. Зарэзерваваць сродкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ула́снік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Уладальнік якой-н. маёмасці.

Дробны зямельны ў.

2. Той, хто імкнецца больш мець, хто ахоплены ўласніцкімі інтарэсамі.

|| ж. ула́сніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзякло́, ‑а, н.

Гіст. Від прадуктовай феадальнай рэнты за зямельны надзел, якая збіралася на карысць землеўладальніка з сялян у Вялікім княстве Літоўскім.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ху́тар, -а, мн. -ы́ і (з ліч. 2, 3, 4) ху́тары, -о́ў, м.

Адасоблены сялянскі зямельны ўчастак разам з сядзібай уладальніка.

Жыць на хутары.

|| памянш. хутаро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.

|| прым. хутарскі́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заі́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.

У мінулым: зямельны ўчастак, заняты па праву першага валодання, звычайна ўдалечыні ад іншых ворных зямель; цяпер на Урале і ў Сібіры — назва некаторых невялікіх адцаленых пасяленняў (земляробчых, паляўнічых, рыбалавецкіх).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сядзі́ба, -ы, мн. -ы, -дзі́б, ж.

1. Жылыя і гаспадарчыя пабудовы разам з садам і агародам, што складаюць адну гаспадарку.

Сялянскія сядзібы.

2. Зямельны ўчастак, заняты будынкамі ў адрозненне ад зямлі пад палямі, лугамі, лесам.

|| прым. сядзі́бны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сельскагаспадарчы, зямельны, аграрны

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)