нязру́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць нязручнага (у 1 знач.). Нязручнасць жылля. // Абставіны, якія робяць што‑н. нязручным; недахоп. Побыт на невялікім рачным буксіры, вядома, мае свае нязручнасці. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяздо́мны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае жылля; беспрытульны. Кім толькі не быў, якіх толькі прафесій не паспытаў Мікола за сваё бяздомнае, вандроўнае жыццё. Машара. // Пра жывёл — валачашчы. Бяздомны кот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трушчо́бны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да трушчобы (у 1, 2 знач.); уласцівы трушчобы. Трушчобныя мясціны.
2. Нядобраўпарадкаваны, непрыдатны для жылля. Трушчобны квартал. // Які жыве ў трушчобах. Трушчобныя насельнікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абжы́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад абжыць.
2. у знач. прым. Асвоены, прыстасаваны для жылля; добраўпарадкаваны. Абжыты дом. □ Вайна зрушыла з абжытых, наседжаных месц дзесяткі, сотні тысяч людзей. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балага́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Часовае лёгкае збудаванне з дошак для тэатральных, цыркавых паказаў, для гандлёвых патрэб, жылля і пад. (уст.).
2. Старадаўні народны вандроўны тэатр; тэатральнае відовішча камічнага характару з прымітыўным сцэнічным афармленнем.
3. перан. Пра што-н. несур’ёзнае, шумнае, бязладнае (разм.).
|| прым. балага́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бяздо́мак, ‑мка, м.
Разм. Той, хто не мае свайго жылля і сям’і; беспрытульны чалавек, валацуга. [Каліта:] — Усе маюць свае хаты, адзін старшыня, як бяздомак, жыве на чужой кватэры. Паслядовіч. Не адразу некрашоўцы пазналі бяздомка Амелю. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяздо́мнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Бадзяцца, не маючы свайго жылля, сям’і. // Рэдка бываць дома, з сям’ёй. — Рыта, ты да мяне несправядлівая, — пярэчыць Барыс. — Хто-хто, а ты не можаш паскардзіцца, што я бяздомнічаю. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нежылы́, ‑ая, ‑ое.
1. Такі, у якім не жывуць. Ля.. пераезду [чыгункі] дзве будкі, але адна даўно нежылая. Навуменка. // Уласцівы для памяшкання, у якім не жывуць. Нежылы выгляд хаты.
2. Не прыстасаваны для жылля. Нежылая будыніна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпа́сці, -паду́, -падзе́ш, -падзе́; -падзём, -падзяце́, -паду́ць; -падзі́; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца, адваліцца.
Тынк адпаў.
2. Страціць сувязь з кім-, чым-н., выйсці са складу якога-н. аб’яднання.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Страціць сілу, сэнс; прайсці, знікнуць.
Абвінавачанне адпала.
Праблема жылля адпала.
|| незак. адпада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Жыллё ’месца, дзе жывуць’, жылец ’жыхар’. Рус. жилье, жиле́ц, укр. жилє́ (Жэлях.), жиле́ць. Ст.-рус. жилье ’жыллё’ (з XVIII ст.), з XVI ст. ’работа з прадастаўленнем жылля’, жилец (з XV ст.). Вытворныя на базе кораня дзеяслова жыць (гл.) з суфіксам элавага дзеепрыметніка ‑л‑ і адпаведным далейшым суфіксам (*‑ij‑e, *‑ьcь), відаць, яшчэ ў ст.-рус.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)