ды́хавіца, -ы, ж.

1. Цяжкае дыханне пры захворванні бронхаў.

Пакутаваць дыхавіцай.

2. Народная назва хваробы лёгкіх у коней і іншых жывёл.

Нагнаць дыхавіцу каню.

|| прым. ды́хавічны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перады́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Невялікі перапынак, каб аддыхацца, перавесці дыханне.

Бегчы кіламетр без перадышкі.

2. перан. Часовае спыненне якой-н. дзейнасці.

П. ў спрэчках.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уду́шлівы, -ая, -ае.

1. Які спірае дыханне, робіць яго цяжкім.

Удушлівае паветра.

2. Які выклікае ўдушша.

У. газ.

3. Такі, як пры ўдушшы.

У. кашаль.

|| наз. уду́шлівасць, -і, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

затаі́ць сов. затаи́ть;

з. кры́ўду — затаи́ть оби́ду;

◊ з. дыха́нне — затаи́ть дыха́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Сапа́ня ’дыхавіца’, ’дыханне’ (астрав., Сл. ПЗБ). З польск. sapanie ’сапенне’ (там жа, 4, 365).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

уду́шлівасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць і стан удушлівага.

2. Частае, цяжкае дыханне; удушша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тхом у выразе: адным тхом (сказаць, зрабіць што‑небудзь) ‘на адным дыханні’ (Канкард. XIX ст.), ст.-бел. тохъ ‘уздых’ (ПГС). Дэвербатыў ад тухнуць (гл), ст.-бел. тхнути, тхнуть ‘дыхнуць’, што ўзыходзяць да прасл. *dъxnǫti ‘выдаваць дух, дыханне, пах’, параўн. польск. tchem — форма Тв. скл. ад dech ‘дыханне, дух’ (Борысь, 629). Гл. таксама тохнуць, дохнуць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

цясні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., каго-што.

1. Прымушаць адступіць, адцясняць. Партызаны цяснілі карнікаў.

2. Абмяжоўваць каго‑н. у прасторы, плошчы. [Дзям’ян Данілавіч:] — Не буду я вас цясніць, ды і мне там вальготней будзе. Новікаў.

3. Спіраць, сціскаць (грудзі, дыханне). Ева спынілася. Яна адчувала, як расло ў грудзях сэрца, як цясніла ёй дыханне. Маеўская.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чэ́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Павольна, цяжка ісці. [Стары] чэпаў, абапіраючыся на палку. Чутно было, як са старэчых грудзей ірвалася сіплае дыханне. Хадановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паве́рхневы, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца на паверхні, недалёка ад паверхні. Паверхневыя пароды. Паверхневыя слаі глебы. // Які адбываецца на паверхні. Паверхневае выпарэнне. Паверхневы сцёк вады. // Неглыбокі. Паверхневае дыханне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)