бесе́да
1. (разговор) гу́тарка, -кі ж., размо́ва, -вы ж.;
2. обл. (вечеринка, пирушка) бясе́да, -ды ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Гавэ́нда ’размова, гутарка’ (Сцяшк., Мядзв., Бір. Дзярж.; Сцяц., зэльв., Жд. 2), ’пустая, беззмястоўная гутарка’ (Касп.), гавэ́нды ’пустыя размовы’ (Бяльк.), ’недарэчныя, безвысноўныя размовы’ (Шат.). З XVI ст. у бел. помніках зафіксавана форма гаведа ’размова, плёткі’ (Булыка). Параўн. і ст.-укр. (XVI ст.) гавенда. Запазычанне з польск. gawęda (а гэта ўтварэнне суф. ‑ęda да прасл. *gav‑, *gov‑: *govoriti і г. д.). Гл. Слаўскі, 261 (там і агляд літ-ры). Параўн. гавэ́ндзіць, гавэ́ндаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *По́баўка, по́боўка ’прыказка’ (пін., Сл. ПЗБ). Форма з неарганічным оканнем у другім складзе, магчыма, з по‑баўка ад бава ’гутарка’ (Байк. і Некр.), ’доўгая гутарка’ (Бяльк.), ’забава, пацеха’ (Сцяшк. Сл.), параўн. рус. бава ’дастатак’, ’забава’ < прасл. дыял. *bava, што суадносіцца з *baviti (гл. бавіць), якое, у сваю чаргу, разглядаецца як каўзатыў ад *bуіі (ЭССЯ, 1, 168). Брукнер (18) выводзіць *bawa ад być, як sława ад słyć. Параўн. пакажа (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пры́яцельскі, ‑ая, ‑ае.
Які ўстанавіўся, існуе паміж прыяцелямі; прыязны. Прыяцельскі тон. Прыяцельская гутарка. // Які з’яўляецца прыяцелем; таварыскі. Добрым прыяцельскім чалавекам быў адзінокі .. Цімох. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́сеньскі, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і асенні. Была густая цёмная восеньская ноч. Скрыган. Бабка Наста гаварыла доўга і многа,.. гутарка лілася безупынным зацяжным восеньскім дожджыкам. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а³, часц.
1. Ужыв. як пытальны водгук на зварот або пры перапытванні недачутага. —
Гэй, уставай! — А? Чаго?
2. Ужыв. пры паўторным звароце да каго-н. з мэтай прыцягнуць увагу.
Сынок, а сынок... уставай!
3. Ужыв. ў пачатку рэплікі, якой пачынаецца гутарка, для ўзмацнення выразнасці, пераканаўчасці.
А як нам будзе добра!
А чаму ў вас цёмна?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
размо́ва, -ы, мн. -ы, -мо́ў, ж.
1. Слоўны абмен з кім-н. звесткамі, думкамі; гутарка.
Завесці размову з сябрам.
Р. па тэлефоне.
2. мн. Чуткі, абгаворы, плёткі.
Пра хлопца хадзіла многа размоў па вёсцы.
3. Мова, гаворка, вымаўленне (разм.).
Па размове лёгка вызначыць, адкуль чалавек родам.
|| прым. размо́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Размоўная інтанацыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паз’язджа́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
З’ехацца ў адно месца — пра ўсіх, многіх. Потым гутарка скіравалася на тую справу, дзеля якой паз’язджаліся настаўнікі з розных канцоў краіны. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак.
1. у што. Быць перакананым, упэўненым у чым-н.
В. у перамогу.
В. у чалавека.
Не в. сваім вушам або сваім вачам (гаварыць, калі гутарка ідзе пра што-н. малаверагоднае).
2. у што і чаму. Прымаць за праўду, лічыць верагодным.
В. у сны і прыметы.
3. каму. Цалкам давяраць.
Веру яго словам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дагада́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Тое, што і здагадацца. Да дзедавых вушэй далятаюць асобныя словы і часткі сказаў, але і па іх можна дагадацца, аб чым ідзе гутарка. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)