ву́сень, ‑я, м.
Лічынка матыля, падобная на чарвяка. Аднойчы.. [Ксеня] знайшла на яблыні вусеня, страшэнна перапужалася. Дуброўскі. // у знач. зб. Вусень пааб’ядаў вясною лісце ў садзе. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збудзі́цца сов., в разн. знач., разг. пробуди́ться, просну́ться;
з. сяро́д но́чы — пробуди́ться (просну́ться) среди́ но́чи;
по́ле ~лася вясно́ю — по́ле пробуди́лось весно́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пералама́ць (пырылома́ты) ’пераараць іржышча’ (стол., Нар. лекс.), пірілума́ць (па́хыту) ’апрацаваць бараной адзін раз’ (Юрч. СНЛ), пераламі́цца ’пераламацца’ (Бяльк.). Да пера- і лама́ць (гл.), параўн. перамяша́ць ’пераараць папар вясною’, перабіва́ць ’баранаваць перад сяўбой’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бало́тца, ‑а, н.
Невялічкае балота. Балотца наша — нешта сярэдняе паміж балотам і сажалкай: вясною яно ператвараецца ў сапраўдную сажалку, а ў летнюю спёку — у сапраўднае камарынае балота. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракружы́цца, ‑кружуся, ‑кружышся, ‑кружыцца; зак.
1. Лятаючы, зрабіць круг. Вясною, калі з выраю птушкі ляцелі, адна качка разы са два над нашай хатай пракружылася. Дубоўка.
2. Кружыцца некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агалі́ць, агалю́, аго́ліш, аго́ліць; аго́лены; зак., каго-што.
1. Зняць адзенне, покрыва, верхні слой і пад.
Вясною аголіцца і выгарыць на сонцы бераг.
2. Пазбавіць дрэвы лісця і пад.
Віхор агаліў таполі.
3. перан. Зрабіць безабаронным, адкрытым для ворага.
А. фронт.
А. левы фланг.
4. перан. Выявіць сваю сутнасць, свой сапраўдны змест; стаць відавочным.
|| незак. агаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і аго́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. агале́нне, -я, н. і аго́льванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чарэ́мшына, ‑ы, ж.
Тое, што і чаромха. Цвілі па чарзе: спачатку чарэмшына, потым бэз, потым язмін, потым шыпшына... Грамовіч. Росная сцяжынка бегла ў Лаўскі лес,.. дзе вясною расцвіталі кусты чарэмшыны. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ме́шань ’поле, узаранае вясною (другі раз) перад сяўбой збожжа’ (Нас., Касп., Бяльк., Дэмб. 1; Выг. дыс.; полац., Нар. лекс.; маладз., в.-дзв., мядз., Сл. ПЗБ; КЭС), лаг., шальч. мешані́на ’тс’ (Сл. ПЗБ), паўд.-пск., смал. ме́шань, ме́шень. Беларускае. Да мяша́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дупля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Шпакоўня з дуплаватага дрэва. Нашы продкі пявунняў любілі, Па шчырасці славілі, Паважалі крыклівых, Пісклівых, На кожнай вярбе Дуплянкі вясною Пад ціхімі хатамі ставілі. Ляпёшкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
садавіна́, ‑ы́, ж., зб.
Плады садовых дрэў. Свежая садавіна. □ Вусень пааб’ядаў вясною лісце ў садзе, і цяпер няма садавіны. Чорны. Была надта вялікая бура з навальніцай. Садавіну ўсю абтрэсла, дрэў колькі паламала... Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)