агаро́дніна, -ы, ж., зб.

Агародныя плады і зеляніна, якія скарыстоўваюцца ў ежу (агуркі, цыбуля, морква, буракі і пад.).

Суп з агародніны.

|| прым. агаро́днінны, -ая, -ае.

Агароднінная база.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узмакаро́сіць

‘змяшаць, прывесці ў беспарадак што-небудзь (узмакаросіць чыю-небудзь работу); крышыць, ламаць што-небудзь на дробныя кавалкі (узмакаросіць буракі)’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. узмакаро́шу узмакаро́сім
2-я ас. узмакаро́сіш узмакаро́сіце
3-я ас. узмакаро́сіць узмакаро́сяць
Прошлы час
м. узмакаро́сіў узмакаро́сілі
ж. узмакаро́сіла
н. узмакаро́сіла
Загадны лад
2-я ас. узмакаро́сь узмакаро́сьце
Дзеепрыслоўе
прош. час узмакаро́сіўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

свёкла ж., ед. и собир. буракі́, -ко́ў, ед. бура́к, -ка́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апало́ць, апалю, аполеш, аполе; зак., што.

Полючы, ачысціць ад пустазелля. Апалоць граду. Апалоць буракі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абцерабі́ць, -цераблю́, -цярэ́біш, -цярэ́біць; -цярэ́блены; зак., што.

1. Ачысціць ад галля, бацвіння, лісця і пад.

А. дрэва.

А. буракі і моркву.

2. Аб’есці (разм.).

А. агрэст.

Шпакі абцерабілі вішні.

|| незак. абцярэ́бліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

радзі́ць, раджу́, ро́дзіш, ро́дзіць; зак. і незак.

1. каго-што. Тое, што і нарадзіць (нараджаць).

2. незак. Даваць ураджай, плады (аб глебе, раслінах).

Глеба родзіць добра.

Надта родзяць буракі.

|| незак. таксама раджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паабганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.

1. Абганяючы, выперадзіць усіх, многіх. Паабганяць машыны.

2. Абараць акучнікам усё, многае. Паабганяць усе буракі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сырадэ́ля, ‑і, ж.

Аднагадовая кармавая расліна сямейства бабовых. Бацька век зжыў на гаспадарцы, а ён — вучыць: сырадэлю сей, буракі на полі садзі. Крапіва.

[Ісп. serradella.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Прасвірэ́джваць ’прарываць, прарэджваць (папр., буракі)’ (навагр., Сцяшк. Сл.). Нейкая кантамінацыя. Магчыма, польск. świdrzyć ’свідраваць’ і ‑рэджваць (< рэдкі), ці ў сувязі з свірэпа. свірніка ’сурэпка’ (гл.) як пустазелле.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вало́вік 1 ’кармавы бурак’ (Бір. Дзярж.), валовікі ’сталовыя буракі’ (КЭС). Да валовы (< вол).

Вало́вік 2. Гл. ваўнянка.

Вало́вік 3 ’пастух, які пасе валоў’ (З нар. сл.). Да валовы (пастух).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)