адмы́цца, -мы́юся, -мы́ешся, -мы́ецца; зак.
1. Змыць з сябе бруд.
З дарогі ледзь адмыўся.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зрабіцца чыстым, адмыцца, знікнуць пры мыцці.
Пляма на абрусе адмылася.
3. перан. (звычайна з адмоўем). Аднавіць аб сабе ранейшую думку (разм.).
Страціўшы рэпутацыю, да канца дзён не адмыешся.
|| незак. адмыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мазы́ ’бруд, плямы на кашулі’ (Нас.). Беларускае. Да мазаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зале́ва, ‑ы, ж.
Абл. Заліўны дождж; лівень. Пагаслі ў вірах бліскавіцы, Залева прайшла па лясах. Калачынскі. Густая залева секла мяккае лісце дрэў, хвастала парканы і дахі, змывала з тратуараў бруд і пыл. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нечистота́ ж.
1. (качество, свойство) нечыстата́, -ты́ ж.; бру́днасць, -ці ж.;
2. (грязь) бруд, род. бру́ду м.;
3. нечисто́ты ед. нет нечысто́ты, -таў ед. нет; (отбросы) адкі́ды, -даў ед. нет; (сор) сме́цце, -цця ср.; (помои) памы́і, -мы́яў ед. нет; (грязь) бруд, род. бру́ду м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абмы́ць, -мы́ю, -мы́еш, -мы́е; -мы́ты; зак., каго-што.
1. Змыць пыл, бруд, зрабіць чыстым.
А. ногі.
А. дзіця.
2. Памыць бялізну ўсім, многім.
А. сям’ю.
3. перан. Адзначыць якую-н. падзею выпіўкай (разм.).
А. новую кватэру.
А. прэмію.
|| незак. абмыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. абмы́цца, -мы́юся, -мы́ешся, -мы́ецца (да 1 знач.); незак. абмыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 знач.).
|| наз. абмыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ма́ркі ’які лёгка робіцца брудным’ (ТСБМ, Нас.), драг. марке́й ’тс’ (КЭС), ма́ркасць ’бруд’ (Нас.). Да мара́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адце́рці, адатру́, адатрэ́ш, адатрэ́; адатро́м, адатраце́, адатру́ць; адцёр, -це́рла; адатры́; -цёрты; зак.
1. што. Трэннем выдаліць што-н. прысохлае, прыклеенае і пад.
А. бруд з вопраткі.
2. каго-што. Расціраючы, вярнуць адчувальнасць каму-, чаму-н.
А. шчокі з марозу.
А. ногі.
3. каго-што. Адціснуць, адцясніць; выцесніць (разм.).
А. саперніка.
4. што. Пашкодзіць, адцяць, прычыніўшы боль (разм.).
А. пальцы.
|| незак. адціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гразь, -і́, ж.
1. Размяклая ад вады глеба.
На агародзе г.
2. Бруд, нечыстоты.
На падлозе г.
3. перан. Пра амаральнасць, нячэснасць, што-н. ганебнае, нізкае.
◊
Змяшаць з граззю каго (разм., неадабр.) — груба аблаяць, зняважыць, зняславіць.
Не ўдарыць тварам у гразь (разм., адабр.) — паказаць сябе як найлепш.
Як гразі чаго (разм.) — вельмі многа.
Грыбоў сёлета як гразі.
|| прым. гра́зевы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Г. паток.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адмы́цца, ‑мыюся, ‑мыешся, ‑мыецца; зак.
1. Змыць з сябе бруд, пыл і пад.; памыцца. Адмыцца ад мазуту.
2. Зрабіцца чыстым ад мыцця. Рукі адышліся. // Знікнуць, вывесціся ад мыцця (пра плямы, пахі і пад.).
3. Спец. Ачысціцца ад прымесей прамываннем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рыдлява́ць ’счышчаць бруд з паверхні чаго-небудзь’ (глыб., Сл. ПЗБ), рыдлава́ць ’капаць зямлю рыдлёўкай’ (Сл. Гродз.). Да рыдлёўка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)