нарэ́заць сов.
1. в разн. знач. наре́зать; (пилой — ещё) напили́ть;
н. хле́ба — наре́зать хле́ба;
н. зямлі́ — наре́зать земли́;
н. курэ́й — наре́зать кур;
н. болт — наре́зать болт;
2. надре́зать;
3. (пилу) назубри́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
оттяну́ть сов.
1. в разн. знач. адцягну́ць, мног. паадця́гваць;
оттяну́ть ло́дку адцягну́ць ло́дку;
оттяну́ть болт адцягну́ць бо́лт;
оттяну́ть войска́ адцягну́ць во́йскі;
оттяну́ть реше́ние адцягну́ць рашэ́нне;
2. (натрудить) наверадзі́ць;
оттяну́ть ру́ку чемода́ном наверадзі́ць руку́ чамада́нам;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сво́рына ‘адна з перакладзін, якімі змацоўваюцца часткі ткацкага станка’ (стол., Нар. лекс.). Параўн. укр. сво́рінь ‘стрыжань, на якім замацаваны падножкі ў ткацкім станку’, рус. шво́рень ‘болт; шпень, стрыжань’, польск. swornik ‘тс’ і інш. Гл. шворан.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
надтачы́ць I сов. (на станке, точиле и т.п.) сточи́ть (немно́го);
н. болт — сточи́ть (немно́го) болт
надтачы́ць II сов. (подъесть снизу) подточи́ть
надтачы́ць III сов. (удлинить) надста́вить, наста́вить; (одежду — ещё) надши́ть; (верёвку — ещё) надвяза́ть; (спец. — ещё) нарасти́ть;
н. трубу́ — нарасти́ть трубу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ніт I (род. ні́та) м., тех., уст. болт;
узя́ць на ніты́ — скрепи́ть болта́ми
ніт II (род. ніта́) м., см. ніты́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні́; -нуты; зак.
1. каго-што. Затрымаць, зашчаміць, абхапіўшы з усіх бакоў.
З. манету ў кулаку.
З. болт у ціскі.
2. што. Шчыльна заткнуць, сціснуўшы.
З. вушы далонямі.
З. рот (таксама перан.: не даць свабодна выказацца).
3. што. Паменшыць у аб’ёме або зрабіць больш тугім, сціснуўшы.
З. вузел.
4. перан., каго-што. Абмежаваць свабоду ў чым-н., перашкодзіць развіццю, праяўленню чаго-н.
З. крытыку.
З. ініцыятыву.
5. каго. Ціскаючы, замучыць, задушыць (разм.).
З. у натоўпе.
|| незак. заціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ *Лёнак, лёнок ’затычка на канцы бруса, які злучае заднюю і пярэднюю часткі воза’ (гродз., Нар. сл.). Укр. вальш. льд‑ ник, льонок, льонка, льонтик ’штыр у рэгулятары плуга’, паўн.-укр. льбник ’загваздка на восі’, гуц. льонок, льЬнток ’частка варштата’, польск. Іон ’шворан, болт’, н.-луж. lon(k), в.-луж. Іон — усе ўзыходзяць да н.-в.-ням. Іоппе (Махэк₂, 341). Бел. лексемы запазычаны з польск. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
накруці́ць, -ручу́, -ру́ціш, -ру́ціць; -ру́чаны; зак.
1. што і чаго. Навіць, наматаць на што-н.
Н. нітак на шпульку.
2. што. Навінціць на што-н.
Н. гайку на болт.
3. чаго. Насвідраваць адтулін, дзірак.
4. перан., што і чаго. Вельмі ўскладніць што-н., нарабіць чаго-н. мудрагелістага (разм.).
Н. многа лішняга ў гневе.
5. што. Прывесці ў дзеянне спружыну якога-н. механізма (разм.).
Н. будзільнік.
◊
Накруціць вушы каму (разм.) — пакараць каго-н., пацягаўшы за вушы.
Накруціць хвост каму (разм.) — даць наганяй, прабраць каго-н. за што-н.
|| незак. накру́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ніт 1, ‑а; мн. ніты́, ‑о́ў; м.
Металічны стрыжань, які мае на адным канцы галоўку, а на другім — разьбу, на якую накручваецца гайка; болт.
ніт 2, ‑а́; мн. ніты́, ‑о́ў; м.
1. Злучэнне ніцяных петляў у ткацкім станку для падымання нітак асновы. Укідаць аснову ў ніты.
2. Спосаб ткання, ад якога залежыць від перапляцення ніцей у тканіне. А пасадзі .. [Алёну] за кросны! Няхай другая паспрабуе выткаць абрусы і коўдры ў шаснаццаць нітоў! Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накляпа́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чаго.
1. Прыкляпаць што‑н. да чаго‑н. Накляпаць плешку на болт.
2. Кляпаннем зрабіць пэўную колькасць чаго‑н.
3. Ударамі малатка навастрыць (касу, нож і інш.). Тая [каса], што касіў Мішка залетась, была нядрэннаю. Каб яшчэ накляпаць яе.., мянташкай правесці, то працаваць можна. Кандрусевіч.
накляпа́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Нагаварыць на каго‑н., узвесці паклёп. Папракнуў [Самарос] сябе за тое, што праз меру накляпаў на Каршукова, расказваючы Галаю пра гаворку з ім. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)