цеціва́, -ы́, мн. цяцівы́ і (з ліч. 2, 3, 4) цецівы́, цяціў, ж.
1. Вяроўка, струна, якая сцягвае канцы лука.
2. Туга нацягнутая вяроўка, трос у некаторых механізмах, прыладах (спец.).
Ц. лучковай пілы.
3. Бакавая нахіленая бэлька лесвіцы, у якую ўстаўлены канцы прыступак (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Кішо́нка ’бакавая кішэня’ (Мас.), ’маленькая сумачка для захавання грошай’ (Касп.). Гл. кішэнь©.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
плець, ‑і, ж.
1. Бакавая галінка або сцябло паўзучых ці павойных раслін.
2. звычайна мн. (пле́ці, ‑ей). Доўгія звёны труб або рэльсаў, злучаныя між сабой шляхам зваркі. Зварваць трубы ў плеці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галі́на, -ы, мн. -ы, -лі́н, ж.
1. Тонкі адростак на ствале дрэва; сук з веццем.
Бярозавая г.
2. Адгалінаванне ад чаго-н. галоўнага, асноўнага.
Бакавая г. роду.
|| прым. галі́навы, -ая, -ае (да 1 знач.).
|| памянш. галі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 знач.); прым. галі́нкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кулі́са, -ы, мн. -ы, кулі́с, ж.
1. Бакавая плоская частка тэатральнай дэкарацыі, размешчаная па баках сцэны.
Зайсці за кулісы.
2. перан., чаго. Тое, чым прыкрываюць што-н., за чым хаваецца што-н.
За кулісамі палітычнай барацьбы.
◊
За кулісамі —
а) у тэатральным, акцёрскім асяроддзі;
б) тайна, скрытна, у неафіцыйнай абстаноўцы.
|| прым. кулі́сны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аблу́біца, ‑ы, ж.
Абл. Лубяны абруч у ручных жорнах; бакавая сценка кругом жорнаў у млыне, дзе сыплецца мука. Там [у млыне] акрамя каменя была многа незвычайнага: і велізарнае кола з зубамі, і кош з жытам, аблубіца і іншыя цудоўныя рэчы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лушня́к ’вушак у дзвярах, бакавая дошка шуфляды вакон’ (парыц., Янк. Мат.; калінк., Нар. сл., жлоб., Мат. Гом.) — кантамінаванае ўтварэнне з лут 2 і вушня́к (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бако́ўка, ‑і, ДМ ‑коўцы; Р мн. ‑ковак; ж.
Разм. Бакавы пакойчык у хаце; бакавая прыбудова пры чым‑н. [Дубравец] падаў госцю руку, затрымаў яго ў дзвярах, вярнуўся загасіць у сваім пакоі святло і тады ўжо запрасіў госця за сабой у бакоўку. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гра́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Тое, што і града (у 1 знач.). Зелянелі густыя градкі морквы. Якімовіч.
2. Абл. Верхняя жэрдка ў калёсах, бакавая або папярочная. Забуцька, звесіўшы ногі, сагнуўшыся, ледзь трымаўся на самай градцы калёс. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Астаро́нак ’бакавая частка гумна, дзе ляжаць снапы, падрыхтаваныя да абмалоту’ (Сцяшк.). Звязана з старана ’пазуха ў гумне, дзе складваюцца снапы’ (Нас., Сцяшк.); утворана, відаць, з інтэрфіксам а‑ — ‑ак (параўн. азадак і пад.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)