Адпаве́дны ’адпаведны, адказны’, адпавядаць ’адказваць’, адпавядальны, ст.-бел. отповедный ’адказны’ (1496) (Нас. гіст.), отповѣдати ’адказаць’ (1347) (Нас. гіст.). Гл. ведаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паха́бшчына, ‑ы, ж.
Разм. Пахабныя словы, непрыстойная лаянка. Цяпер ён на кожнае іх запытанне пра рыбу будзе адказваць трапнай рыфмаванай і нерыфмаванай пахабшчынай. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Асякаць, асякацца ’абрэзваць (на слове)’ (Гарэц.), раптоўна перарываць’ (Др.-Падб.), асе́кацца (КТС), асыка́цца (Бір. дыс.; Гайдукевіч, Працы IM, 5, 54) ’агрызацца, рэзка адказваць’. Утворана ад дзеяслова сячы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
неадры́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, які адбываецца без спынення, бесперапынны. Неадрыўнае націранне.
2. Непарыўны. Літаратура павінна быць неадрыўнай ад жыцця народа, адказваць на важнейшыя пытанні часу. Хромчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паклёп, ‑а, м.
Ілжывае абвінавачанне. — Не веру я таму, што тут напісана. Мана ўсё гэта, паклёп на чэснага чалавека. Сабаленка. — Нават не хачу на такі паклёп адказваць. — Даміра вярнуў пісьмо, не дачытаўшы да канца, закурыў. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напусці́цца, ‑пушчуся, ‑пусцішся, ‑пусціцца; зак.
Разм. Накінуцца на каго‑н. з лаянкай, папрокамі і пад. — Не ўмееш адказваць афіцэру! — напусціўся на .. [Карагу] камендант. Колас. — І чаго вы напусціліся на, чалавека, не разумею, — хаваючы ўсмешку, сказаў Мікола. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
злачы́нец, ‑нца, м.
Той, хто зрабіў якое‑н. злачынства. — Загад — закон. І хто парушыць яго, будзе адказваць як самы апошні злачынец перад народам, як трус, як здраднік. Лынькоў. Злачынец раптоўна абярнуўся назад і працягнуў руку, у якой быў рэвальвер. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ша́хер-ма́хер, ‑а, м.
Разм. Махлярская здзелка, лоўкая ашуканская аперацыя. [Кушнер:] — Роўна праз тыдзень рачнікі здаюць дом на Элеватарнай. Напішам ім гарантыйнае пісьмо, і яны пазычаць адну кватэру. Такі выпадак! [Гукан:] — Ну, ведаеш, я не магу адказваць за падобны шахер-махер. Шамякін.
[Ням. Schacher und Macher.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плаці́ць, плачу́, пла́ціш, пла́ціць; незак.
1. што і без дап. Аддаваць грошы як належнае за што-н.
П. за пакупку.
П. падаткі.
За здароўе лепш п., чым расплачвацца (прыказка).
2. перан., чым за што. Так або інакш адказваць на чый-н. учынак (кніжн.).
П. паслугай за паслугу.
П. дабром за зло.
|| зак. заплаці́ць, -лачу́, -ла́ціш, -ла́ціць; -ла́чаны.
|| наз. плаце́ж, -цяжу́, м. (да 1 знач.).
П. з растэрміноўкай.
|| прым. плаце́жны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гы́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Адрывіста і пагрозна вурчаць (звычайна пра сабак). Джэк адным скокам дагнаў.. [камень] і гыркаў, ляскаючы зубамі. Крапіва.
2. Разм. Груба і зласліва гаварыць, адказваць каму‑н.; пакрыкваць. Здаецца, што хлопцы злыя і раздражнёныя: гыркаюць адзін на аднаго, кашляюць, чхаюць, шморгаюць насамі. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)