пазашта́тны, ‑ая, ‑ае.
Які не з’яўляецца штатным. Рэпарцёры, нарысісты, фельетаністы, фотакарэспандэнты — штатныя і пазаштатныя — збіраліся ў купкі і горача абмяркоўвалі, дзе і як яны скончаць гэты дзень. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрымо́шчвацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Разм. Прымасціцца дзе‑н. — пра ўсіх, многіх. З-пад ног выпырхвалі спалоханыя сонныя птушкі. Яны, мабыць, папрымошчваліся былі нанач у жыце. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўсме́рць, ‑і, ж.
У выразе: да паўсмерці — вельмі моцна. [Аўдоля:] — А ці праўда гэта, што яны Алеся збілі да паўсмерці? Крапіва. Кахаў аж да паўсмерці І да паўзабыцця... Кляўко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раба́к, ‑а, м.
Разм. Гліст. [Бабулька:] — Ды замоўкніце вы са сваімі літаннямі. Яны тут зусім не патрэбны. У яго рабакі. Дайце яму бярозавага дзёгцю. Ад сэрца і адыдзе. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
санста́нцыя, ‑і, ж.
Разм. Санітарна-эпідэміялагічная станцыя. Як на ліха, з раёна прыехаў інспектар санстанцыі, дарэчы, малады хлопец, і яны [хлопец і Саша] пайшлі ў суседнюю вёску рабіць нейкую прафілактыку. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
табаке́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Скрыначка для табакі. Яны селі на паваленую сасну, не змаўляючыся, выцягнулі табакеркі: Шаройка — дзюралюмініевую, уласнай работы, Максім — трафейную. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угну́ць, угну, угнеш, угне; угнём, угняце; зак., што.
Тое, што і увагнуць (у 1, 2 знач.). Скуратовіч раптам угнуў плечы так, што яны сталі шырокія і круглыя. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазна́цца сов., разг.
1. (з чым) позна́ть (что), хлебну́ть (чего);
п. з го́рам — позна́ть го́ре, хлебну́ть го́ря;
2. (з кім) сбли́зиться, подружи́ться;
яны́ ~на́ліся ве́льмі ско́ра — они́ сбли́зились (подружи́лись) о́чень ско́ро
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Бадан ’расліна Bergenia Moench., бада́н’ (Кіс.). Рус. бада́н. Бясспрэчна, запазычанне. Даль пад бада́н прыводзіць Saxifraga crassifolia і Dictamnus Fraxinella. Сапраўды, ва ўкр. мове Dictamnus называецца бадьян. Паводле Даля, бада́н — гэта скажонае бадьян. Да сямейства Saxifragaceae адносяцца між іншым Saxifraga, Bergenia. Магчыма, што адбыўся перанос назвы з адной расліны (бадьян) на іншыя (бо ўсе яны лячэбныя).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кракаво́ран ’груган’ (ТС). Магчыма, адзін са слядоў лакальнага гоцкага уплыву. Пра гоцкія назвы для Corvidae мы нічога не ведаем, але верагодна, што яны супадалі з паўночнагерманскімі, дзе krakr ’воран’, kraka ’варона’. Ясныя сляды германскага (гоцкага) уплыву мы знаходзім у кашубскім арэале. Параўн. адпаведна славін. krak ’воран’, кашуб. kraka ’варона’ (Мартынаў, Бел.-польск. ізал., 96).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)