Па́ркі ’два звязаныя разам снапкі, якія выкарыстоўваюцца пры крыцці ніжняга рада страхі’ (Сл. ПЗБ), ’саламяныя маты, якімі крылі страху’ (Сцяшк. МГ, Нар. сл.). Дэрыват з суф. ‑к‑ ад пара 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вуркуга́н ’нахабны злодзей’ (З нар. сл.). Разам з укр. арг. вуркага́н, уркага́н ’злодзей’ да ву́рка (у́рка) ’тс’ (Рудніцкі, 1, 500); прыклады экспрэсіўнай суфіксацыі такога тыпу прыводзіць Крывіцкі (З нар. сл., 133).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раз¹, -у, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Абазначэнне аднакратнага дзеяння.

Прыязджаць р. на тыдзень.

Сем разоў адмерай, адзін р. адрэж (прыказка).

2. З’ява, выпадак у шэрагу аднародных дзеянняў, праяўленняў чаго-н.

У мінулы р.

Кожны р.

3. у знач. кольк. ліч.; нескл. Адзін (пры падліку).

Р., два, тры.

◊

Аднаго разу — аднойчы.

Ва ўсякім разе — пры любых абставінах.

Другім разам (разм.) — калі-небудзь, не цяпер.

Другі раз (іншы раз) — часам, у некаторых выпадках.

За раз — у адзін прыём.

Не раз (і не два) — многа разоў.

Ні ў якім разе — ні пры якіх умовах, ніколі.

Па той раз — з таго часу.

Раз-два і гатова (разм., жарт.) — вельмі хутка.

Раз за разам — зноў і зноў, бесперапынна.

Раз (і) назаўсёды — канчаткова, беспаваротна.

Раз на раз не прыходзіцца — не заўсёды бывае аднолькава.

У самы раз (самы раз) (разм.) — якраз, у пару.

У такім разе — у такім выпадку.

|| памянш. разо́к, -зка́, м. (да 1 і 2 знач.) і ра́зік, -а, м. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наня́цца, наймуся, ноймешся, ноймецца; заг. найміся; зак.

Паступіць на працу па найму. Разам з усімі наняўся на работу адзін чалавек нейкага няпэўнага выгляду. Чорны. Трэба было зарабляць на хлеб, і Кірыла наняўся пасвіць свіней. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прапано́ва, ‑ы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прапанаваць.

2. Тое, што прапанавана, прапаноўваецца. Рацыяналізатарская прапанова. □ Прапанова сустрэць Новы год разам — спадабалася. Шахавец. Як гэта часта бывае, адна добрая прапанова цягнула за сабой новыя. Шыцік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аб’ядна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Злучыцца, утварыць адно цэлае. Аб’яднацца ў кааператыў. □ Тут аб’ядналіся разам усе выгоды: і лес, і луг, і шырокая рака і зараснік. Маўр.

2. Згуртавацца. Аб’яднацца ў барацьбе за мір.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каня́тнік, ‑а, м.

Разм. Пра ваўка, які душыць коней. Ён слухаў разам з намі воўчыя песні і расказваў, як учора ноччу конюх у іх на ўчастку з кладоўкі праз акно аблажыў аднаго старога канятніка. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гала́ктыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. (з вялікай літары). Вялікая зорная сістэма, да якой належыць Сонца і ўся наша планетная сістэма разам з Зямлёй.

2. Усякая іншая зорная сістэма, падобная да нашай зорнай сістэмы.

[Ад грэч. galaktikos — малочны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гумаля́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Уст. Гума ​1, рызіна. Мяч з гумалястыкі. □ Разам з гэтымі прыпасамі ляжаў мячык і чалавек з гумалястыкі, у якога трэба было толькі дзьмухнуць, каб ён загукаў, як жывы. Колас.

[Ням. Gummielastikum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дазва́ння, прысл.

Зусім, начыста, поўнасцю. Мы салдацкую клятву далі — Знішчыць граніцу крывавую, сцерці дазвання. Куляшоў. З лёгкай рукі Язэпа Дубінца маёнтак пана Паўзуновіча-Валькоўскага згарэў дазвання, і разам з ім згарэла ўся дакументацыя камендатуры. Шашкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)