жо́рны, ‑аў; адз. няма.
Ручны млын, які складаецца з двух гладка абчэсаных круглых камянёў, пры дапамозе якіх зерне пераціраецца на муку. Маня з мачыхай прасявалі пшанічную муку на пірагі к святу і дамолвалі высеўкі ў жорнах. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дуэ́ль, ‑і, ж.
1. Паядынак з выкарыстаннем зброі паміж дзвюма асобамі на зараней вызначаных умовах. Выклікаць на дуэль. Дуэль на шпагах.
2. перан. Змаганне двух якіх‑н. бакоў. Бесперастанку біла іх артылерыя, ведучы дуэль з нашай. Шамякін.
[Фр. duel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцы́ла, ‑ы, ж.
У выразе: між Сцылай і Харыбдай — (быць, знаходзіцца, аказацца і пад.) у такім становішчы, калі небяспека ці непрыемнасць пагражае з двух бакоў (ад назвы міфалагічных пачвар, што жылі па абодвух баках вузкага марскога праліва).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тарата́йка, ‑і, ДМ ‑тайцы; Р мн. ‑таек; ж.
Разм. Лёгкая на двух колах павозка. Цяжка сказаць, што бацька любіў больш: грошы, якіх у яго на пачатку было, відаць, ніштавата, ці гонар — запрэжаную паркай рысорную таратайку. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скрыжава́нне ср.
1. (действие и состояние) скреще́ние, пересече́ние;
2. биол. скре́щивание;
3. перекрёсток м., перепу́тье, пересече́ние;
на ~нні дзвюх даро́г — на перекрёстке двух доро́г
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
двухгадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Працягласцю ў два гады. Двухгадовая адсутнасць. Двухгадовае навучанне.
2. Узростам у два гады. Двухгадовае дзіця.
3. Які патрабуе для поўнага развіцця двух вегетацыйных перыядаў і адмірае пасля выспявання насення. Морква і капуста — двухгадовыя расліны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчыпцы́, ‑оў; адз. няма.
Інструмент у выглядзе двух змацаваных па шарніры стрыжняў, які служыць для сціскання, расколвання, схоплівання, выдзірання чаго‑н. Шчыпцы для завіўкі валасоў. □ Паварушыў [дзед] шчыпцамі [ў каміне]. Сноп іскраў ірвануўся ўгору. Алесь маўчаў, гледзячы ў зыркае полымя. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адку́ль (ст.-бел. откуль (1347) (Нас. гіст.) таксама як адсюль (гл.), адтуль (гл.) узнікла як кантамінаванне двух радоў форм адколь, адсель, адтоль і куды, сюды, туды. Параўн. прыклады аналагічных працэсаў у Бернекера, РФВ, 48, 3–4, 224–225.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Купча́сты ’з пышнай густой кронай (пра дрэва)’ (ТСБМ), ’бахматы’ (Сл. паўн.-зах.). Да купа 1 (гл.). Параўн. купісты (гл.). Суфіксальная частка ‑ча‑сты складваецца з двух элементаў: ‑ча (параўн. купча ад купіць) (Сцяцко, Афікс. наз., 74) і ‑(і)сты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нада..., прыстаўка (гл. над...).
Ужываецца замест «над».
1. Перад зычнымі, пасля якіх пішацца мяккі знак або апостраф, напрыклад: надалью, надап’ю.
2. Перад збегам двух зычных, у складзе якіх ёсць звычайна «р», «л», «м», «н», напрыклад: падабраць, нададраць, надагнуць, надаслаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)