вадахлёб, ‑а, м.
Разм. іран. Пра таго, хто п’е многа вады, любіць рэдкую страву.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
водачарпа́лка, ‑і, ДМ ‑ліпы; Р мн. ‑лак; ж.
Спец. Машына для вычэрпвання вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гідраэлектраста́нцыя, ‑і, ж.
Электрычная станцыя, якая выпрацоўвае электраэнергію, скарыстоўваючы сілу падаючай вады (скарочана ГЭС).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кюве́т, ‑а, М ‑веце, м.
Канава ўздоўж дарогі або чыгуначнага палатна для сцёку вады.
[Фр. cuvette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нажлу́кціцца, ‑кчуся, ‑кцішся, ‑кціцца; зак., чаго.
Разм. Напіцца звыш меры. Нажлукціцца вады. Нажлукціцца гарэлкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ракі́ціна, ‑ы, ж.
Адно дрэва ракіты. Цаніць азёрнае вады Прыйшла ракіціна ля берага. Ляпёшкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спра́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.
Падсмажыць пераважна без тлушчу і вады. Спражыць гарох.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фа́навы, ‑ая, ‑ае.
Прызначаны для выдалення нечыстот і бруднай вады. Фанавыя трубы. Фанавая помпа.
[Ад фр. fange — бруд.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вадзяні́к 1 ’вадзяны’ (Яруш., Нік., Няч., БРС), вадзяны́ ’нячысты дух, які жыве ў рэках, азёрах’ (Сцяшк.), вадзяні́к, вадзяны́ ’дух-гаспадар у лесе’ (Інстр. II), вадзянікі ’тс’ (Касп.). Суфіксальны дэрыват ад вадзяны́ ’які знаходзіцца ў вадзе’; вынік універбізацыі словазлучэння вадзяны дух. Параўн. рус. водяной, укр. водний, серб.-харв. во̀дац ’тс’.
Вадзянік 2 ’вугал у хаце, дзе ставяць ваду і посуд’ (Шушк.). Суфіксальнае ўтварэнне ад вадзяны́ ’прызначаны для вады’. Параўн. балг. водни́к ’месца ў кухні, дзе вешаюць катлы з вадой’.
Вадзяні́к 3 ’драўляны коўш для вады’ (Серб.); ’чайнік’ (Мат. Гом.). Да вадзяны́. Параўн. укр. водяник ’посуд для вады’, водник ’хатняя дзежачка для вады’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ірда́нь ’рэлігійны абрад асвячэння вады’ (Бяльк.), ’месца, дзе ў дзень богаяўлення асвячаюць ваду’ (Нас.). Рус. иорда́нь ’месца на рацэ, дзе праводзяць асвячэнне вады і некаторыя царкоўныя святы’, дыял. ’вадохрышча’, ’палонка’, ирда́н, ирда́нь ’месца на рацэ, возеры ці сажалцы для царкоўнага абраду асвячэння вады’, ’палонка’, ’чысты ручай, крыніца’, ерда́нь ’палонка’, укр. дыял. йрда́нь ’месца на рацэ, дзе асвячаюць ваду ў дзень богаяўлення’. У рускай пісьменнасці иердань, иордань, ердань ’палонка з памостам і часовай капліцай для вяршэння абраду асвячэння вады і купання’ з XVI ст. Утворана ад назвы ракі Іардан (грэч. Ἰορδάνης), у якой, паводле евангельскага падання, хрысціўся Іісус Хрыстос. Гл. Фасмер, 2, 23.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)