спяша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., з інф., з чым і без дап.

Разм. Тое, што і спяшацца. Ганька не спяшае абувацца. Васілевіч. Тут станцыя, з усіх канцоў Саюза Бягуць, спяшаюць цягнікі. Астрэйка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сухама́, прысл.

Разм. Без вадкай і гарачай ежы. Снедалі спехам, часта сухама, падганяючы павольнага Васіна. Карпаў. [Фёкла:] — Вам, дзеду, мо капусты гарачанькай? Са здорам варыла... А то, мусіць, усё сухама ды сухама... Місько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сухамя́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

Разм. Сухая яда без чаго‑н. гарачага або вадкага. На другі і трэці дзень — адна сухамятка. Што знойдзе Валодзька сам у буфеце, тое і з’есць. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

табурэ́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Род мэблі для сядзення ў выглядзе круглай або квадратнай формы без спінкі. Ліда падала табурэтку, папрасіла сесці, села сама на ўскрай ложка. Мележ.

[Фр. tabouret.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

торс, ‑а, м.

1. Тулава чалавека. [Валерый] трэніраваўся пад развесістымі крокамі дрэў, і яго загарэлы, мускулісты торс мільгаў на безавой дарожцы, што апаясвала садок. Стаховіч.

2. Скульптура тулава чалавека (без галавы і канечнасцей).

[Іт. torso.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

улажэ́нне, ‑я, н.

1. Дадатковая рэч (звычайна каштоўная), уложаная ўнутр чаго‑н. Бандэроль без недазволеных улажэнняў. Пакет з улажэннем.

2. Уст. Звод, збор законаў, пастаноў. Улажэнне аб пакараннях. Саборнае ўлажэнне 1649 года.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фал, ‑а, м.

Спец. Трос для падымання парусоў, сігнальных флажкоў і пад.

•••

Авіяцыйны фал — вяроўка для раскрыцця парашута без удзелу парашутыста, якая прымацоўваецца адным канцом да самалёта, а другім — да выцяжнога кальца.

[Гал. val.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цыга́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., што і без дап.

Разм. Выпрошваць, выманьваць. Грэчка бадзяўся па лагеры, пераходзіў ад аднаго гурту партызан да другога, сыпаў нейкія жарты, мацаў трафейныя аўтаматы, цыганіў цыгарэты. Няхай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чан, ‑а, м.

Вялікая драўляная ці металічная пасудзіна, якая формай нагадвае бак, бочку. Направа, за плотам, узвышалася чырвоная цагляная будыніна без [акон] і дзвярэй. Ля яе ляжалі пад сонцам вялізныя драўляныя чаны. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; чы́таны; незак.

1. што і без дап. Адрозніваць і спалучаць літары ў словы, успрымаць што-н. напісанае, надрукаванае літарамі; вымаўляць для тых, хто слухае, што-н. напісанае, надрукаванае.

Ч. па складах.

Бегла ч.

Ч. унукам казку.

2. каго-што і без дап. Знаёміцца са зместам чаго-н. напісанага або надрукаванага (з якім-н. творам, аўтарам і пад.); атрымліваць звесткі з кніг, часопісаў і інш.

Ч. аповесці Васіля Быкава.

Ч. энцыклапедыю.

Хлопчык многа чытае.

3. што. Разумець, разбірацца ў якіх-н. знаках, абазначэннях.

Ч. ноты.

Ч. чарцяжы.

4. што і без дап. Па знешніх прыкметах распазнаваць, угадваць што-н. (перажыванні, думкі і пад.).

Ч. чужыя думкі.

Ён чытаў у яе вачах страх.

5. што. Пераказваць які-н. тэкст на памяць.

Ч. на памяць байкі.

6. што. Выкладаць вусна перад аўдыторыяй.

Ч. лекцыі.

◊

Чытаць мараль (натацыі, павучанні) — гаварыць з кім-н. строгім тонам, робячы вымову, дакараючы за што-н.

|| зак. прачыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -чы́таны.

|| наз. чыта́нне, -я, н., чы́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. (да 1—3 знач.) і прачыта́нне, -я, н. (да 1, 2, 5 і 6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)