атама́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Начальнік у казацкіх войсках і пасяленнях, які выконвае ваенныя, палітычныя і адміністрацыйныя функцыі.

Станічны а.

2. перан. Важак, завадатар якой-н. групы, банды, шайкі і пад.

А. разбойнікаў.

|| прым. атама́нскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

байба́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Стэпавая жывёліна атрада грызуноў, якая восень і зіму праводзіць у спячцы.

2. перан. Пра непаваротлівага, гультаяватага чалавека (разм.).

|| прым. байбако́вы, -ая, -ае (да 1 знач.) і байба́цкі, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абню́хаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

1. Панюхаць з усіх бакоў.

Мядзведзь абнюхаў барсукову нару і пайшоў.

2. Знайсці, нюхаючы; знюхаць.

Сабака абнюхаў след.

3. перан., разм. Агледзець, выведаць.

Суседка ўсё абнюхала.

|| незак. абню́хваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абяскро́віць, -ро́ўлю, -ро́віш, -ро́віць; -ро́ўлены; зак., каго-што.

1. Выпусціць усю кроў або многа крыві.

2. перан. Зрабіць бяссільным, нежыццяздольным.

А. варожую армію.

3. Пазбавіць выразнасці, яркасці.

А. вобраз гераіні.

|| незак. абяскро́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абяскро́ўліванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адме́сці, -мяту́, -мяце́ш, -мяце́; -мяцём, -мецяце́, -мяту́ць; -мёў, -мяла́, -ло́; -мяці́; -мёцены; зак., што.

1. Падмятаючы, адкінуць, адсунуць убок.

А. смецце ад парога.

2. перан. Адхіліць што-н. як непатрэбнае ці нерэальнае.

А. абвінавачанні.

|| незак. адмята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

іне́рцыя, -і, ж.

1. Уласцівасць цел захоўваць стан спакою або раўнамернага прамалінейнага руху, пакуль якая-н. знешняя сіла не прымусіць змяніць гэты стан.

Ляцець па інерцыі.

2. перан. Бяздзейнасць, пасіўнасць.

Па інерцыі — па прывычцы, машынальна.

|| прым. інерцы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калма́ты, -ая, -ае.

1. Пакрыты густымі скудлачанымі валасамі, поўсцю; кудлаты, касматы.

Калматыя бровы.

2. перан. 3 няроўнымі, як бы пашматанымі на кавалкі краямі (пра хмары, клубы пары, туману і пад.).

Калматыя хмары.

|| наз. калма́тасць, -і, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

камуфле́т, -у, Ме́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Падземны выбух міны для разбурэння падземных збудаванняў праціўніка або разрыў артылерыйскага снарада без утварэння варонкі (спец.).

2. перан. Нечаканая непрыемнасць, няўдача (уст., жарт.).

|| прым. камуфле́тны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

камяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Рабіцца цвёрдым, як камень.

Соль у вільготным месцы камянее.

2. перан. Станавіцца каменным (у 2 і 3 знач.).

К. ад жаху.

Сэрца камянее.

|| зак. акамяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і скамяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

капа́¹, -ы́, мн. ко́пы і (з ліч. 2, 3, 4) капы́, коп, ж.

1. Сена, снапы, складзеныя конусам.

Атава ў копах.

2. перан. Пра густыя пышныя валасы.

К. валасоў.

|| памянш. ко́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)