пункт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.
1. Месца, якое характарызуецца пэўнымі адзнакамі і можа быць выкарыстана для неабходных дзеянняў.
Камандны п.
Зборны п.
Прызыўны п.
Перагаворны п.
Самы высокі п. гары.
2. Асобнае палажэнне, раздзел у складзе чаго-н. (дакумента, выкладання і пад.).
Асноўныя пункты даклада.
Выкласці па пунктах (таксама перан.: паслядоўна).
3. Асобны момант, перыяд у развіцці падзей, дзеяння.
Кульмінацыйны п.
4. Асноўнае паняцце геаметрыі, а таксама механікі, фізікі — месца, якое не мае вымярэння, мяжа адрэзка лініі.
П. перасячэння прамых.
П. апоры.
П. прылажэння сіл.
П. сонцастаяння.
5. Тэмпературная мяжа, пры якой рэчыва змяняе свой стан.
П. замярзання.
П. плаўлення.
○
Населены пункт — горад, пасёлак, вёска і пад., дзе пастаянна жывуць людзі.
◊
Пункт погляду (або гледжання) на што — чыя-н. думка, погляд на што-н.
У мяне на гэта свой пункт погляду.
|| памянш. пу́нкцік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звя́заны
1. прич., прил., в разн. знач. свя́занный; вы́вязанный;
2. прич., охот. состру́ненный;
3. прич., спец. сча́ленный, сплочённый;
1-3 см. звяза́ць;
4. прич. свя́занный, сопряжённый;
гэ́та спра́ва ~на з некато́рымі ця́жкасцямі — э́то де́ло свя́зано (сопряжено́) с не́которыми тру́дностями;
5. прил. (не свободный) свя́занный;
~ныя ру́хі — свя́занные движе́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
здо́льны
1. спосо́бный; (обладающий талантом — ещё) дарови́тый;
з. ву́чань — спосо́бный учени́к;
гэ́та малады́ з. вучо́ны — э́то молодо́й дарови́тый учёный;
2. (на што и с инф.) спосо́бный;
стало́вая ~на прапусці́ць за дзень ты́сячу чалаве́к — столо́вая спосо́бна пропусти́ть в день ты́сячу челове́к;
з. на ўся́кія шту́кі — спосо́бен на вся́кие шту́ки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адкасі́ць сов.
1. (кончить косьбу) откоси́ть;
2. (износиться в процессе косьбы) откоси́ть;
каса́ сваё ~сі́ла — коса́ своё откоси́ла;
3. (на каком-л. участке) откоси́ть;
а. траву́ ад град — откоси́ть траву́ у (во́зле) гряд;
4. (возместить косьбой) отрабо́тать на косьбе́;
я за гэ́та адкашу́ — я за э́то отрабо́таю на косьбе́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дарэ́мна нареч.
1. напра́сно, бесполе́зно, тще́тно, беспло́дно;
2. да́ром, беспла́тно;
1, 2 см. дарэ́мны;
◊ д. тра́ціць час — зря теря́ть вре́мя;
ну, гэ́та д.! — ну, э́то зря, напра́сно;
д. хлеб е́сці — зря хлеб есть;
по́рах д. тра́ціць — по́рох да́ром тра́тить;
д. не про́йдзе — (што, каму) да́ром не обойдётся (что, кому)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
задаво́ліць сов.
1. удовлетвори́ть; обеспе́чить;
з. прадпрые́мствы па́лівам — удовлетвори́ть предприя́тия то́пливом;
з. пакры́ўджанага — удовлетвори́ть оби́женного;
з. про́сьбу — удовлетвори́ть про́сьбу;
2. (што) удовлетвори́ть (чему);
з. патрабава́нні — удовлетвори́ть тре́бованиям;
3. (оказаться приемлемым) устро́ить, удовлетвори́ть;
гэ́та рабо́та мяне́ не мо́жа з. — э́та рабо́та меня́ не мо́жет устро́ить (удовлетвори́ть);
4. (жажду, голод) утоли́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скарэ́й нареч. сравнит. ст., в разн. знач. скоре́е; быстре́е; побыстре́е;
чым с., тым лепш — чем скоре́е, тем лу́чше;
ён с. падо́бны на ма́ці, чым на ба́цьку — он скоре́е похо́ж на мать, чем на отца́;
гэ́та трэ́ба зрабі́ць с. — э́то на́до сде́лать скоре́е (быстре́е, побыстре́е);
◊ с. за ўсё — скоре́е всего́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сяк-та́к разг.
1. нареч. ко́е-ка́к, кой-ка́к;
ён сяк-та́к пераплы́ў раку́ — он ко́е-ка́к (кой-ка́к) переплы́л ре́ку;
2. в знач. сказ. (терпимо, сносно) так-ся́к; туда́-сюда́; куда́ ни шло́;
ну гэ́та яшчэ́ сяк-та́к — ну э́то ещё так-ся́к (туда́-сюда́, куда́ ни шло́)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Абія́к, абіякі ’абутак на драўлянай падэшве’ (Сцяшк., Жд.), відаць, да а‑бій‑ак, гл. біць. Параўн., аднак, Чэкман, Baltistica, VIII (2), 1972, 151–152, які бачыць тут кальку з літ. apmuštìniai, apmuštìnes ’клумпы, драўляны абутак, абабіты скурай’. Даслоўны пераклад літоўскага слова ’абабітыя’. Гэта версія, відаць, больш верагодная. У яе карысць сведчыць лінгвагеаграфія. Польскі адпаведнік obijaki, obijańce толькі на Аўгустоўшчыне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Адры́на ’будынак для сена, саломы, хлеў’ (Арх. ГУ, Янк. I), ’халодная пабудова, у якой захоўваюцца вазы, сані, сельскагаспадарчы інвентар’ (Янк. Мат., Сцяшк., Сцяшк. МГ), адрынь (Федар. VI), адрынец (Нас.), укр. одрина, рус. одрина ’тс’. Ці гэтыя словы звязаныя з прасл. одръ ’ложа, памост’? Гл. адзёр. Адрына мае звужаны арэал пашырэння. Гэта інавацыя або запазычанне з невядомай крыніцы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)