Verbum

Мутва́ ’канаўка з вадой, азярына’ (нараўл., Яшк.). Да мут (гл.). Аб суфіксе ‑ва гл. Сцяцко, Афікс. наз., 202. Сюды ж мутвіца ’рыбалоўнае месца, заліў’ (Нас. АУ).

Наўска́ч ’галопам, скачкамі, вельмі хутка’ (Нас., Гарэц., Яруш., Янк. 1, Бяльк., ТСБМ), на́ўскачы, на́ўскачак, на́ўскачкі ’тс’ (Ян.), на́ўскачка ’тс’ (Гарэц., Янк. БП). Ад ускач, гл. скакаць.

◎ Нязбо́жны ’бязбожны, неміласэрны’ (Нас.). Ад збо́жны ’міласэрны’, параўн. польск. zbożny ’набожны, багабаязны’, чэш. zbožny ’набожны, пабожны’ і іншыя формы, што ўзыходзяць да прасл. *sъbogъ (гл. збожжа).

Ні́жнік ’валет (у картах)’ (Нас., Бяльк.), укр. ни́жник ’тс’, польск. niżnik ’тс’. Відаць, да ніжні, г. зн. ’які знаходзіцца ў паслядоўнасці буйных картаў на самым нізе’.

Папіха́йла ’чалавек, якім кожны камандуе’ (Мат. Гом.), попіха́йла, попі́ха ’тс’ (ТС), папіха́йла, папі́хішча ’непаваротлівы чалавек, якога трэба падганяць’ (Нас.). Да папіха́ць (гл. піха́ць) з рознымі суфіксамі.

Пахва́лка ’пахвальба’, ’пагроза’ у выразе пахва́лку дзе́лаіць пабі́ць мяне́ (Нас.), ст.-бел. похвалка, пофалка ’пагроза’ (1478) запазычаны са ст.-польск. pochwałka ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 38).

Пе́лец ’маленькі кавалак сала’ (лун., Шатал.), пе́лесць ’пласт (мяса, сала)’ (Нас.). Відазмененае пад уплывам польск. połeć усходне-славянскае полътъ ’кавалак’. Гл. полць; магчымы ўплыў папярэдняга слова.

◎ Перамо́ўка ’сварка’ (Нас.), пэрэмоўка, пырамоўка ’тс’ (бяроз., драг., ЛА, 3), смал. перемолвка ’непаразуменне’, рус. кастр. ’калатнеча’, польск. przemówka ’папрок’. Паўн.-слав. Да пера- і мовіць (гл.).

Прасце́нак ’частка сцяны паміж аконнымі ці дзвярнымі праёмамі’ (ТСБМ, Шушк., Нас., Касп.; в.-дзв., Сл. ПЗБ). Рус. просте́нок ’тс’. Конфікснае (про- + ‑ак) утварэнне ад сцяна (гл.).

Прызна́чыць, прызнача́ць ’загадзя намеціць’, ’назначыць; устанавіць’, ’намеціць, зрабіць метку’ (Нас., Байк. і Некр., ТСБМ, ПСл), ’адпусціць (сродкі)’ (ашм., Сл. ПЗБ). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад знак (гл.).