адкапа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Капаючы, вызваліцца з-пад таго, чым засыпаны; выбрацца наверх. Адкапацца з-пад снежнага абвалу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запо́зненасць, ‑і, ж.

Затрымка, спазненне. Запозненасць у скліканні сходу атрымалася ад таго, што доўга не ўдавалася адшукаць .. хаты. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пя́тніца, ‑ы, ж.

Пяты дзень тыдня.

•••

Сем пятніц на тыдні у каго — пра таго, хто часта мяняе свае рашэнні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пату́ль, пату́ле ’дасюль’, ’да таго часу’ (Мал., ТСБМ, Мядзв., Нас., Шат.). Рус. потуль, потуля, потуле, славац. poťul, poťul. Да прасл. po‑ (> па‑) і toli/tolě, якое ў бел. і інш. слав. мовах змяніла карэннае ‑о‑ на ‑и‑ пад уплывам сіноніма tudy (як покуль пад уплывам вакалізму сіноніма kudy) (ESSJ SG, 2, 578). Сюды ж: патуль‑таго ў выразе патуль‑таго і быў = рус. и был таков (Анім., дад.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паве́сціся сов. повести́сь;

здаўна́ так павяло́ся — безл. и́здавна так повело́сь;

◊ з кім павядзе́шся, ад таго́ і набярэ́шся — посл. с кем поведёшься, от того́ и наберёшься

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́е-че́й мест. сяго́-таго́, некато́рых, чые́-нічые́;

в ру́кописи есть ко́е-чьи́ замеча́ния у ру́капісе ёсць заўва́гі некато́рых (чые́-нічые́).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́е-что́ мест. сёе-то́е, род. сяго́-таго́, што-не́будзь, род. чаго́-не́будзь; што-нішто́, род. чаго́-нічаго́; см. что​I.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бо́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Вялікая драўляная або жалезная цыліндрычная пасудзіна з двума плоскімі днішчамі.

Дубовая б.

Саліць агуркі ў бочцы.

2. Старая руская мера вадкіх і сыпкіх цел, роўная сарака вёдрам (каля 490 літраў).

Б. жыта.

3. Фігура вышэйшага пілатажу: поўны абарот самалёта вакол яго падоўжнай восі.

◊

Бяздонная бочка (разм.) —

1) пра тое, што патрабуе вялікіх затрат і не акупляе сябе;

2) пра таго, хто можа выпіць многа спіртнога і не ап’янець (неадабр.).

Бочка з порахам — неадступная пагроза, вялікая небяспека.

Нясе як з бочкі (разм., неадабр.) — моцна патыхае ад таго, хто выпіў спіртнога.

|| памянш. бо́чачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. бо́чкавы, -ая, -ае.

Бочкавое піва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бессвядо́мы, ‑ая, ‑ае.

Які робіцца несвядома, без усведамлення сутнасці таго, што робіцца, не кантралюецца свядомасцю. Бессвядомы жэст. Пачуцці бессвядомага страху.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

епітым’я́, ‑і, ж.

Спец. Род пакарання ў выглядзе посту, доўгіх малітваў, якое накладалася царквой на таго, хто парушаў рэлігійныя нормы.

[Ад грэч. epitimia — кара.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)