наадбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., чаго.

1. Адабраць, захапіць сілаю многа чаго-н.

2. Адабраць з аднастайных прадметаў значную колькасць чаго-н.

Н. гатунковай морквы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Натага́ніць ’наліць, накласці з верхам’ (жлоб., Жыв. сл.), укр. натаганити ’многа накласці, многа наварыць’, рус. натаганить ’наварыць (у вялікай колькасці)’. Відаць, да тагин ’падстаўка пад кацёл для прыгатавання ежы ў полі’, першапачаткова наварыць на тагане, г. зн. ’многа’. Няясна, ці звязана са смал. натагин (тянуть) ’у розныя бакі (цягнуць)’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Су́мна 1 ’наўрад’ (Мат. Гом.). Гл. сум, сумненне.

Су́мна 2 ’надта многа’ (пух., Сл. ПЗБ), сумната́ ’натоўп, гурт, вялікае мноства’, сумнаце́нне ’тс’ (там жа). Няясна; магчыма, пераасэнсаванне сумна ’страшна’ (гл. сум), г. зн. ’так многа, аж страшна’, або ўтварэнне ад сума 2 (гл.), што можа суадносіцца з балг. су́ма ’многа, маса’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Не́тшта ’вельмі многа, мноства’ (Шат., Жд. 1), нётшто ’многа’ (Жд. 1). Відаць, з нет (гл.) і што, параўн. до нет, на нет ’пра вышэйшую ступень чаго-небудзь’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Прапасня́ ’вельмі многа’ (Бір. Дзярж.). Да прапасці. Аб суф. -//я гл. Сцяцко, Афікс. наз., 58 і наст. Да семантыкі параўн. рус. пропасть (чаго-небудзь) ’вельмі многа’ (ад пропасть).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вазі́цца, важу́ся, во́зішся, во́зіцца; незак.

1. Катацца.

В. на санках.

2. перан., з кім-чым. Аддаваць многа часу якой-н. справе; важдацца (разм.).

В. са справаздачай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гадаўё, -я́, н., зб.

1. Гадзюкі, гады (у 1 знач.).

У балоце многа гадаўя.

2. Пра людзей, дзеянні і ўчынкі якіх выклікаюць агіду, асуджэнне (разм., лаянк.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ло́пацень, -патня, мн. -патні, -патняў, м.

1. Той, хто многа гаворыць, лапоча (разм., пагард.).

2. Няроўнасць у адкляпанай касе.

Першы раз кляпаў касу і нагнаў лопатняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мянта́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Наждачная лапатка¹, якой востраць косы.

2. перан. Пра таго, хто многа і без толку гаворыць (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

навыдумля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; зак., чаго.

1. Вынайсці, стварыць, прыдумаць многа чаго-н.

Н. розных цацак для дзяцей.

2. Налгаць, нагаварыць рознай бязглуздзіцы.

Н. несусветных страхаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)