панасу́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Насушыць, высушыць многа чаго‑н. [Маня:] — Людзі ўжо столькі .. [грыбоў] пананошваюць ды панасушваюць, што не ведаюць, дзе дзець. Палтаран.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрысыла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Прымаць усё, многае або ўсіх, многіх. [Няміра:] — Арандаваць зямлю папрыязджалі нетутэйшыя людзі. З .. Польшчы папрысылалі іх. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перабедава́ць, ‑бядую, ‑бядуеш, ‑бядуе; зак.
Перажыўшы бяду, кончыць бедаваць. Людзі перабедавалі ўжо, хоць не маглі звык[нуцца], што ў калгасе няма Андрэя Дзедзіхі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уначы́, прысл.
Тое, што і уночы. Уначы чуліся нейкія гукі, тупат, нібы грукат, але змораныя людзі нічога не чулі і праспалі спакойна. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
це́шыцца, -шуся, -шышся, -шыцца; незак.
1. кім-чым і з каго-чаго. Адчуваць асалоду, задавальненне ад чаго-н., радавацца чаму-н.
Ц. дасягнутымі поспехамі.
Ц. з дзяцей.
2. Радавацца, весяліцца.
Цешыліся дарослыя і дзеці, чуліся песні.
3. кім-чым і з каго-чаго. Забаўляцца, пацяшацца.
Дзіця ц. новай цацкай.
4. чым. Суцяшаць, абнадзейваць сябе.
Людзі цешыліся думкай аб лепшым будучым.
|| зак. паце́шыцца, -шуся, -шышся, -шыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падаро́жны, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да падарожжа.
Падарожныя нататкі.
2. Які звязаны з дарогай (у 3 знач.), знаходзіцца ў дарозе.
Падарожныя людзі.
3. у знач. наз. падаро́жны, -ага, мн. -ыя, -ых, м.; падаро́жная, -ай, мн. -ыя, -ых, ж. (гл. падарожнік¹).
○
Падарожныя грошы (гіст.) — аплата за праезд на паштовых конях ці за праезд па чыгунцы афіцэраў і чыноўнікаў у Расіі ў 18—19 стст.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чарсцве́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца чэрствым (у 1 знач.), чарсцвейшым.
Хлеб чарсцвее.
2. перан. Станавіцца бяздушным, траціць чуласць, спагадлівасць.
Людзі з цяжкім лёсам не чарсцвеюць душой.
|| зак. счарсцве́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е, зачарсцве́ць, -е́е (да 1 знач.), учарсцве́ць, -ее (да 1 знач.), ачарсцве́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 2 знач.) і пачарсцве́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
|| наз. чарсцве́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзелавы́ в разн. знач. делово́й;
~вы́я су́вязі — деловы́е свя́зи;
~ва́я кры́тыка — делова́я кри́тика;
~вы́я лю́дзі — деловы́е лю́ди;
~вы́я папе́ры — деловы́е бума́ги;
~ва́я драўні́на — спец. делова́я древеси́на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мардва́ ’дзеці’ (клім., Растарг., Да характ.) ’гарэзы, свавольнікі’, ’назола’, ’непакойныя людзі’, ’шумная хеўра, зборышча’ (Нас.). Рус. смал. мордва́ ’розныя дробныя прадметы, дробязь’, смал., калуж. ’малыя дзеці’. Да мардава́ць ’мучыць, непакоіць’ (Фасмер, 2, 653–654). Утворана пры дапамозе суфікса ‑ва, як дзятва́, пацанва́, братва́ (Сцяцко, Афікс. наз., 202). Параўн. драг. жымырва́ ’дзеці — гарэзы і назолы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
агале́лы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і згалелы. Людзі, што прыходзілі з франтоў і з палону, знаходзілі агалелыя сем’і, спустошаныя вінаграднікі, зарослыя пустазеллем палі. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)