купа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Апусціўшыся ў ваду, абмывацца, плаваць, асвяжацца.

К. ў моры.

2. перан., у чым, ад чаго. Мець, скарыстоўваць чаго-н. залішне многа, цешыцца ад чаго-н.

К. ў грашах.

К. ў шчасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спага́да, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. Спачуванне каму-н. у сувязі з чым-н., добразычлівыя адносіны да каго-н.; маральная падтрымка.

С. да людзей.

2. Літасць да каго-н. з чыйго-н. боку.

Ніякай спагады гультаям!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сугу́чны, -ая, -ае.

1. Які гучыць суладна, гарманічна (пра музычныя гукі).

2. Які супадае, падобны па гучанні (пра словы, гукі мовы).

3. перан. Які гарманіруе з чым-н.

Настрой с. з цудоўным надвор’ем.

|| наз. сугу́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

суджэ́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. У логіцы: форма мыслення, якая ўяўляе сабой спалучэнне паняццяў, з якіх адно (суб’ект) вызначаецца праз другое (прэдыкат).

2. Меркаванне, заключэнне аб чым-н., погляд на што-н.

Мець сваё с.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сумава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; незак.

1. Знаходзіцца ў стане суму.

Недзе далёка сумуе гаротная матка.

2. па кім-чым. Адчуваць душэўны неспакой; журыцца, тужыць.

С. па сыне.

С. па рабоце.

Летам у вёсцы с. няма калі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

супрацьле́глы, -ая, -ае.

1. Размешчаны насупраць; які ідзе, вядзе ў адваротным кірунку.

С. бераг ракі.

2. Які карэнным чынам адрозніваецца ад чаго-н., не сумяшчальны з чым-н.

Супрацьлеглыя паняцці.

|| наз. супрацьле́гласць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тра́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).

1. Моцна, з сілай стукнуць каго-, што-н. або чым-н.

Т. кулаком па спіне.

2. Выстраліць; забіць, застрэліць.

Т. з вінтоўкі.

Трахнулі двух ваўкоў.

|| незак. тра́хаць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цярпі́мы, -ая, -ае.

1. Такі, які можна цярпець, з якім можна мірыцца.

Цярпімыя ўмовы жыцця.

2. Які ўмее мірыцца з кім-, чым-н.; памяркоўны.

Цярпімыя адносіны да чаго-н.

|| наз. цярпі́масць, -і, ж.

Ц. да чужых выказванняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вірава́ць ’утвараць віры, круціць, бурліць’, (перан.) ’кіпець, бурліць’ (БРС, КТС; КЭС, лаг.). Укр. вирувати ’бурліць, кіпець’, польск. wirować ’паварочвацца кругом, круціцца вакол чаго-небудзь, над чым-небудзь’; ’надаваць чаму-небудзь віровы рух’, wirować (po wsi) ’бадзяцца па хатах’. Утворана ад вір1 (гл.) і ітэратыўнага суф. ‑ава‑ (< прасл. ‑ova‑ti). Сюды ж віравацца, віраванне (КТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Матля́цца, матля́тыса ’хістацца, знаходзячыся ў вісячым становішчы, вісючы, хістацца туды-сюды, з боку ў бок’ (ТСБМ, ТС; пін., Нар. лекс.), ’боўтацца’ (Ян.), ’ухіляцца ад працы, хадзіць без справы’ (шкл., Мат. Маг.), матля́ць ’матаць, размахваць, хістаць чым-небудзь’ (ТСБМ, ТС), матляну́цца ’матнуцца, памкнуцца, паспяшацца куды-небудзь’ (Нар. Гом.). Укр. мотля́тися, мо́тлятися. Да матла́ць < мата́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)