Verbum

трэ́ці, -яя, -яе.

1. гл. тры.

2. Асабіста не зацікаўлены ў чым-н., што датычыцца дзвюх другіх асоб; пабочны.

Трэцяя старана.

3. Не галоўны па значэнні, не першаразрадны.

Т. сорт.

Іграць трэція ролі.

4. Які атрымліваецца пры дзяленні на тры.

Трэцяя частка.

5. у знач. наз. трэ́цяе, -яга, н. Страва, якая падаецца пасля другой; салодкая страва.

На трэцяе кампот.

хімі́чны, -ая, -ае.

1. гл. хімія.

2. Які мае адносіны да з’яў, што вывучаюцца хіміяй.

Хімічная рэакцыя.

Хімічныя элементы.

3. Звязаны з прымяненнем метадаў хіміі ў вытворчасці, у розных галінах гаспадаркі.

Хімічная апрацоўка глебы.

Хімічныя ўгнаенні.

4. Звязаны з прымяненнем прадуктаў хіміі ў ваенных мэтах.

Хімічная зброя.

○

Хімічны карандаш — карандаш з асобым графітам, які пры змочванні піша як чарніла.

ша́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. чым і без дап. Утвараць шорах, шум трэннем, закранаць што-н. з шумам.

Ш. мянташкай па касе.

Шабля шаркала аб падлогу.

2. са словам «нагой» або без яго. Прыстаўляць адну нагу да другой, стукаючы абцасам аб абцас (пры паклоне, вітанні і пад.).

|| аднакр. ша́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. ша́рканне, -я, н.

штамп, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Інструмент, форма для серыйнай вытворчасці пры дапамозе ціску або штампоўкі розных прадметаў.

2. Від пячаці, звычайна прамавугольнай, з назвай установы, адрасам і пад., якую ставяць звычайна ў верхняй частцы дзелавой паперы.

Бібліятэчны ш.

3. перан. Агульнаўжывальны, збіты ўзор, шаблон.

Канцылярскі ш.

Мысліць штампамі.

|| прым. шта́мпавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Штампавая сталь.

шу́мны¹, -ая, -ае.

1. Які стварае шум¹ (у 1 знач.); гучны.

Ш. струмень.

Шумная размова.

2. Такі, дзе многа шуму¹ (у 1 знач.), надта ажыўлены.

Шумная аўдыторыя.

3. перан. Які выклікае шум¹ (у 2 знач.), сенсацыю.

Ш. поспех.

4. Які з’яўляецца шумам¹ (у 3 знач.), утвараецца пры дапамозе шуму¹ (спец.).

Шумныя гукі.

|| наз. шу́мнасць, -і, ж.

шэ́рань, -і, ж.

1. Тонкі снегавы слой, які ўтвараецца дзякуючы выпарэнням паверхні пры рэзкім пахаладанні; туман з халодным дробным дажджом, імжа; смуга выпарэнняў у сырое надвор’е.

Дрэвы стаялі ў шэрані.

Неба пакрылася шэранню.

2. Змрок, цемра.

Перадранішняя ш.

3. Шэрая афарбоўка чаго-н., шэрасць.

Ш. хмар.

Ш. будзёншчыны (перан.).

|| прым. шэ́раневы, -ая, -ае (да 1 знач.).

я́дзерны, -ая, -ае.

1. гл. ядро.

2. Які мае адносіны да працэсаў, што адбываюцца ў атамным ядры, да іх вывучэння і выкарыстання.

Я. рэактар.

Ядзернае выпрамяненне.

Ядзерная зброя.

Ядзерная фізіка.

Ядзерная рэакцыя (рэакцыя пераўтварэння ядзер атамаў пры іх узаемадзеянні адзін з другім).

3. Які мае адносіны да ядзернай зброі, да валодання такой зброяй.

Ядзерныя запасы.

Ядзерныя краіны.