Су́хам ’сушай, па сухому месцу, сухапутна’ (Нас., Бяльк.), сухамо́м, су́хама ’ўсухамятку’ (Мядзв.). Дэрываты ад *cýxa, су́хо наз. ’суша’ (ТС): су́хам з’яўляецца Тв. скл. гэтага назоўніка, сухамо́м мае падвойны канчатак ‑ам/‑ом; слова су́хама ўтворана па аналогіі прысл. на ‑ма тыпу бегма, паколькі яны ўтвараюцца толькі ад дзеясловаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сде́латься зрабі́цца, парабі́цца; стаць;
от до́лгой ходьбы́ но́ги сде́лались тяжёлыми ад до́ўгай хады́ но́гі зрабі́ліся (ста́лі) ця́жкімі;
они́ сде́лались непохо́жими друг на дру́га яны́ ста́лі непадо́бнымі адзі́н на друго́га.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бяздо́мнік, ‑а, м.
Разм. Бяздомны чалавек. [Ліда] яшчэ толькі-толькі распускаецца ў прыгожую кветку, з мілага нявіннага падлетка перараджаецца ў маладую дзяўчыну, якая потым на яго [Лабановіча], бяздомніка, можа, і глядзець не захоча. Колас. Крыху пазней яны [беларусы] належным чынам усвядомілі, што ж адбылося там, за Бугам. Яны — бяздомнікі і пасынкі ў чужой дзяржаве — зноў увайшлі ў сваю вялікую сям’ю, зноў далучыліся да Савецкай Радзімы... Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
атру́та, ‑ы, ДМ ‑руце, ж.
1. Ядавітае рэчыва, якое згубна дзейнічае на жывы арганізм; яд. Атрута для мышэй.
2. перан. Тое, што шкодна ўплывае на каго‑, што‑н. [Пан Зяленскі:] — О-о... пан любіць жарты, але старыя жартаў не любяць, навошта яны, яны атрута старому сэрцу. Лынькоў. [Дзядзька:] — Ну ж і балота! Вось атрута, То не работа мне — пакута: Ступіў два крокі і спыняйся. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гля́нец, ‑нцу, м.
1. Бляск начышчанай адпаліраванай або пакрытай лакам паверхні. [Аўтамабіль] быў чысценькі і аж зіхацеў на сонцы сваім лакавым глянцам. Якімовіч. // перан. Бляск вачэй, валасоў, скуры і інш. На рукі гэтай маладзіцы гляньце: яны і чорныя, яны аж з глянцам. Дубоўка.
2. перан. Беззаганны выгляд; знешняя культурнасць. Пан камендант цалкам разгубіўся, і ўвесь яго глянец знік, як з мокрай курыцы. Машара.
[Ням. Glanz.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вірлаво́кі, ‑ая, ‑ае.
З вялікімі лупатымі вачамі. Соўкі, соўкі-савяняты, Вірлавокія блізняты, Яны ўселіся на сук. Хведаровіч. Распяўся кажан у падстрэшшы. Пугач вірлавокі дрэмле. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гзымс, ‑а, м.
Абл. Карніз. Цяпер галубоў не відно, — спяць і яны, затуліўшыся недзе на гзымсах. Брыль. Запаліла [маці] на гзымсе газоўку. Палахліва пабегла святло. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дрыго́ткі, ‑ая, ‑ае.
Які ўздрыгвае, дрыжыць; мігатлівы, трапяткі. Дрыготкія пальцы. Дрыготкі голас. Дрыготкае святло. □ Яны стаялі ў дрыготкім кузаве, успёршыся на шэры брызент кабіны. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жа́лаванне, ‑я, н.
Уст. Заработная плата. Зарплаты, альбо, як тады гаварылі, «жалавання», акцёрам ніхто не плаціў, і яны задавальняліся выручкамі ад спектакляў і танцаў. Рамановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нарабава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; зак., што і чаго.
Рабуючы, прысвоіць, набыць; награбіць. [Старшыня рэўкома:] — Раніцою мы прапануем немцам ачысціць воласць і пакінуць Усё, што яны нарабавалі. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)