загрузі́ць, -ужу́, -у́зіш, -у́зіць; -у́жаны; зак.
1. гл. грузіць.
2. перан., каго-што. Запоўніць работай, даць работу ў патрэбнай колькасці.
З. трактары на поўную змену.
З. выкладчыка.
|| незак. загружа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 знач.; да 1 знач. — спец.).
|| наз. загру́зка, -і, ДМ -зцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лабара́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Навукова-тэхнічны супрацоўнік лабараторыі, даследчай установы.
Старшы л.
2. Памочнік выкладчыка на лабараторных занятках.
3. Супрацоўнік кафедры, які выконвае тэхнічную работу.
Л. кафедры агульнага мовазнаўства.
|| ж. лабара́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
|| прым. лабара́нцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кампенса́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. Аплата, узнагарода за якую-н. работу; пакрыццё выдаткаў.
Грашовая к.
2. Ураўнаважанне, выраўноўванне ў арганізме парушаных функцый (спец.).
К. пароку сэрца.
|| прым. кампенсацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.) і кампенсато́рны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Кампенсацыйныя выплаты.
Кампенсаторныя здольнасці арганізма.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прарабі́ць, -аблю́, -о́біш, -о́біць; -о́блены; зак.
1. што. Зрабіць адтуліну ў чым-н.
П. ход у плоце.
2. што. Выканаць, зрабіць.
П. вялікую работу.
3. Тое, што і прапрацаваць (у 1 знач.).
П. усё жыццё на заводзе.
|| незак. прарабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераве́сціся сов.
1. перевести́сь;
п. на другу́ю рабо́ту — перевести́сь на другу́ю рабо́ту;
2. (исчезнуть) перевести́сь, вы́вестись;
яшчэ́ гро́шы не ~вялі́ся — ещё де́ньги не перевели́сь;
3. (об изображении) перевести́сь, свести́сь;
карці́нка ~вяла́ся ўда́ла — карти́нка перевела́сь (свела́сь) уда́чно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
струме́нь м.
1. струя́ ж., пото́к;
~нямі сцяка́е вада́ — стру́ями (пото́ками) стека́ет вода́;
паве́траны с. — возду́шная струя́;
2. перен. струя́ ж.;
улі́ць све́жы с. у рабо́ту — влить све́жую струю́ в рабо́ту;
○ бабро́вы с. — фарм. бобро́вая струя́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прашлы́ндаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Шлындаць некаторы час. [Сцяпан] яшчэ два гады прашлындаў, наймаючыся то ў сельпо, то ў прамкамбінат на якую беглую работу. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сляса́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Працаваць слесарам, выконваць слясарную работу. — А дзе.. [сын] працуе? — спытала Люба. [Лукер’я Назараўна:] — У гаражы. Шафёрам быў, а цяпер слясарыць, рамантуе... Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Камба́йн ’складаная машына, якая адначасова выконвае работу некалькіх механізмаў’ (ТСБМ), камба́й, канба́йн, комба́йн, кынба́й ’тс’ (Сцяшк.; Яшк. З жыцця; Сл. паўн.-зах.), камба́ер ’камбайнер’ (Сцяшк.). Запазычана праз рус. мову з англ. combine ’аб’ядноўваць, камбінаваць, спалучаць’ (< лац. combīnō ’злучаю дзве рэчы’) у 30‑х гадах XX ст. (Шанскі, 2 (К), 224).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кірава́ць ’рэгуляваць рух, работу’, ’быць на чале чаго-н.’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Шат., Касп., Мал., ТС, Гарэц., Сержп. Пр., Яруш., Сцяшк.). Укр. керувати ’тс’. Запазычанні з польск. kierować ’тс’, якое ў сваю чаргу з ням. kehren у тым жа значэнні (Слаўскі, 2, 156; ЕСУМ, 2, 426; Кюнэ, Poln., 64).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)