накуля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Разм.
1. Уволю, многа пакуляцца. Хлапчукі накуляліся ў сене.
2. перан. Многа выпіць. Накуляецца [шафёр] у буфеце, а пасля нас у канаву перакуліць. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напаўраздзе́ты, ‑ая, ‑ае.
Не зусім раздзеты, амаль раздзеты. Напаўраздветае дзіця. // перан. У вельмі дрэнным адзенні. Галаднаватыя і напаўраздзетыя камсамольцы будавалі Магнітку, ставілі горад юнацтва на беразе Амура. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падасно́ва, ‑ы, ж.
1. Спец. Ніжняя аснова ў тканінах, якія маюць дзве асновы.
2. перан. Сапраўдная прычына чаго‑н.; тое, на чым заснавана што‑н. Сацыяльная падаснова з’явы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перамало́цца, ‑мелецца; зак.
1. Змалоцца — пра ўсё, многае.
2. перан. Прайсці, мінуцца (пра якія‑н. цяжкасці, непрыемнасці і пад.). Здавалася, усё перамалолася, усё стала на сваё месца. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыле́зці, ‑лезу, ‑лезеш, ‑лезе; зак.
1. Паўзком або пералазячы, пралазячы праз што‑н., наблізіцца, дабрацца 1 да чаго‑н.
2. перан. Разм. Прыстаць, прычапіцца да каго‑, чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тлятво́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які выклікае тленне, смерць. Тлятворны яд. // Выкліканы тленнем, гніеннем. Тлятворны пах.
2. перан. Які шкодна ўплывае на каго‑, што‑н. Тлятворнае ўздзеянне буржуазнай ідэалогіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фабрыкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак., што.
1. Уст. Рабіць што‑н. фабрычным спосабам.
2. перан. Разм. Рабіць і распаўсюджваць што‑н. ілжывае, фальшывае. Фабрыкаваць плёткі. Фабрыкаваць фальшывыя дакументы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фу́рыя, ‑і, ж.
1. У старажытнарымскай міфалогіі — адна з трох багінь помсты.
2. перан. Разм. Злосная і сварлівая жанчына. У пакой ускочыла раз’юшаная, як фурыя, пані Пшыбыльская... Шынклер.
[Лац. Furia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паласну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Разм.
1. каго-што і без дап. Моцна ўдарыць, пакінуўшы след, рану (звычайна чым‑н. рэжучым). Нешта вострае і балючае паласнула яго па спіне, і Андрэй, скалануўшыся ўсім целам, абсунуўся на снег. Сіняўскі. [Сухарэўскі:] — Асцярожней, Станіслаў Цітавіч, там у мяне да касці спіна рассечана. Свінцовай нагайкай [вораг] паласнуў. Асіпенка. // перан. Нанесці душэўную рану. Напамінак пра Шарупічаў паласнуў Веру Антонаўну па сэрцы. Карпаў. // перан. Раптоўна прагучаўшы, напоўніць паветра якімі‑н. гукамі. Начную цішыню паласнуў жудасны крык. Шамякін.
2. перан.; без дап. Бліснуць паласой агню, святла. Зноў, ужо бліжэй, загрымела, па небе паласнула яркая маланка. Даніленка. Раптам ззаду па вадзе паласнуў пражэктар. Скрыпка.
3. перан.; каго-што і чым. Даць аўтаматную, кулямётную чаргу; пранізаць паласой агню. Партызаны напалі знянацку. Аўтаматчыкі паласнулі доўгімі чэргамі ўздоўж вуліцы. Новікаў. Хутка над балотам пранесліся.. самалёты-штурмавікі. Яны паласнулі па лесе ліўнем агню і свінца. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыляпі́цца, ‑ляплюся, ‑лепішся, ‑лепіцца; зак.
1. Прыстаць да чаго‑н., прыліпнуць, прыклеіцца (пра што‑н. ліпкае, клейкае і пад.). Пластыр прыляпіўся. Камяк гліны прыляпіўся. □ Да фартуха прыляпіліся шматочкі белай тканіны і нітак — відаць, жанчына нешта шыла. Савіцкі. // перан. Разм. Замацавацца за кім‑н. (пра мянушку, прозвішча). А калі мянушка прылепіцца — аж да самай смерці можаш хадзіць з ёю... Гамолка. // перан. Разм. Змясціцца, размясціцца вельмі блізка да чаго‑н. Нейкаю сотняю саламяных стрэх прыляпілася гэтая вёска да спаду гары. Брыль. // перан. Разм. Прымасціцца дзе‑н. (звычайна нязручна). — Едуць, бывала, у школу, у раён, — мой на веласіпедзе, а Федзька — ззаду ў яго, на багажніку. Прылепіцца, як верабей, і едуць, быццам бацька з сынам. Ракітны. Бургамістр прыляпіўся на самы край крэсла і ледзьве не саскаўзнуў. Новікаў.
2. перан. Разм. Адчуць прывязанасць да каго‑, чаго‑н. У Шукевіча я браў Тагора і надоўга прыляпіўся да яго душою. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)