папавучы́ць, ‑вучу, ‑вучыш, ‑вучыць; зак., каго-што.
Разм. Доўга вучыць; навучыць многа каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрыпрага́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Прыпрэгчы да каго‑, чаго‑н. усіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздо́брыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго.
Схіліць каго‑н. да дабраты, шчодрасці, добрых учынкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ахадзі́ць ’ударыць кіем, агрэць’ (КСП), ахажываць ’біць’, ’мыць’ (міёр., Крыўко, вусн. паведамл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад хадзіць (каля чаго-небудзь ці каго-небудзь) ’даглядаць’, параўн. ахаджваць ’апрацоўваць, даглядаць’ (Сцяшк.) і народны выраз-пагрозу: «Кій па табе будзе хадзіць!»
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ба́ўкаць ’званіць’ (Др.-Падб., Гарэц., Бяльк., гл. і Касп.), ’гаварыць, распускаць нядобрыя чуткі’ (Бяльк.). Параўн. рус. дыял. (ярасл., пск.) ба́вкать лаяць; званіць; нагаворваць на каго-н.’ Укр. бе́вкати, бо́вкати і г. д. Гукапераймальнае слова. Параўн. Рудніцкі, 156.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ві́льня ’жанчына, якая бессаромна падладжваецца да каго-небудзь, каб пажывіцца, мець выйгрыш; хітруе’ (Янк. III). Утворана пры дапамозе суф. Nomen actionis ‑ня ад віля́ць (гл.). З-за значэння неадабральнасці лексемы віляць слова вільня таксама атрымала адценне зневажальнасці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трубаду́р ‘сярэдневяковы паэт-пясняр’, ‘той, хто ўслаўляе каго- ці што-небудзь’ (ТСБМ), ‘паэт-пясняр, лірнік’ (Некр. і Байк.). Еўрапеізм, у аснове якога франц. troubadour, што ўзыходзіць да нар. лац. *tropāre ‘вершаваць, спяваць’ (Рэйзак, 677; ЕСУМ, 5, 654).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Існава́нне ’наяўнасць чаго-н., каго-н. у рэальнасці, быццё; жыццё, спосаб жыцця’ (ТСБМ), істнава́ньне (Гарэц.). Частковая калька па ўзору польск. istnienie ў пачатку XX ст. (Гіст. лекс., 256; Гіст. мовы, 2, 141); параўн. укр. існува́ння. Гл. існы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збаві́цель, -я, мн. -і, -яў, м.
Той, хто збаўляе каго-н. ад каго-, чаго-н.; выратавальнік.
|| ж. збаві́целька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек.
|| прым. збаві́цельскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зва́жыць¹, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., каго-што.
Вызначыць вагу каго-, чаго-н. або адважыць пэўную колькасць чаго-н.
З. тавар.
З. паўкілаграма цукру.
|| звар. зва́жыцца, -жуся, -жышся, -жыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)