траншэ́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да траншэі. Траншэйны ход. Траншэйны роў. // Які ажыццяўляецца пры дапамозе траншэй, у траншэях. Траншэйная абарона. Траншэйны спосаб вырошчвання гародніны. // Прызначаны для капання траншэі. Траншэйны экскаватар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тушы́раваць, ‑рум, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго.

Спец.

1. У французскай барацьбе — пакласці (класці) праціўніка на лапаткі.

2. Злёгку ўдарыць (удараць) жывёліну пры дрэсіроўцы, у час цыркавога выступлення і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэлеба́чанне, ‑я, н.

1. Перадача на адлегласць рухомых відарысаў пры дапамозе радыёэлектронных устройстваў. Каляровае тэлебачанне. Чорна-белае тэлебачанне.

2. Галіна радыётэхнікі, якая даследуе і распрацоўвае тэхнічныя спосабы перадачы відарысаў на адлегласць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэрма...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: 1) адносіны да цеплыні, тэмпературы. напрыклад: тэрмадынаміка; 2) апрацоўку пры дапамозе высокіх тэмператур, напрыклад: тэрмафасфат; 3) заснаваны на выкарыстанні цеплавой энергіі, напрыклад: тэрматэрапія.

[Ад грэч. thermē — цяпло, гарачыня.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узмалі́цца, ‑малюся, ‑молішся, ‑моліцца; зак.

Пачаць маліць, прасіць аб чым‑н. — Дзеткі... — узмалілася старая Аксеня. — Ці было калі пры бацьку, каб за сталом сварыліся... Чарнышэвіч. — Браткі, паездзім яшчэ трохі, — узмаліўся .. [Алесь]. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

улу́каткі, прысл.

Абл. Зігзагам. [Камяк] круціўся ў паветры, ляцеў не па прамой, а неяк улукаткі, як падае ліст з дрэва пры ціхай пагодзе. Дамашэвіч. Абмінаючы лужыны, хлапчук бег улукаткі па двары. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хі́бнасць, ‑і, ж.

1. Памылка, няправільнасць, недакладнасць. Стылістычныя хібнасці.

2. Спец. Розніца паміж сапраўднай велічынёю чаго‑н. і велічынёю, атрыманай пры вымярэнні; адхіленне ад зададзенай велічыні; недакладнасць. Абсалютная хібнасць. Адносная хібнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэнту́рыя, ‑і, ж.

Гіст.

1. Частка легіёна, ваеннае падраздзяленне ў старажытным Рыме, першапачаткова колькасцю ў сто чалавек.

2. Група грамадзян у старажытныя Рыме, якая ўтваралася пры падзеле насельніцтва па маёмаснаму цэнзу.

[Лац. centuria.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

яныча́р, ‑а, м.

Гіст. Воін прывілеяванай рэгулярнай пяхоты ў султанскай Турцыі. // перан. Пра чалавека, які праяўляе залішнюю жорсткасць пры абароне інтарэсаў прывілеяваных колаў якога‑н. класа, якой‑н. касты і пад.

[Ад тур. yeniceri — новае войска.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Луна́вы ’блізарукі’ (браг., Мат. Гом.) утворана ад луна́1 пры дапамозе суф. ‑ав‑ы (як дзіра́вы, ласка́вы). Матывацыя: пры месячным светле прыходзіцца прыглядацца (як блізарукі), каб пабачыць, разглядзець больш дробную рэч.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)