Вы́кста ’хрышчоны яўрэй’ (Нас.). Утварэнне пры дапамозе суф. ‑а да дзеяслова выксціць (гл.). Сюды ж вы́кстка — форма ж. р. да гэтага слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вынале́зок ’вынаходка’ (Нас.). Запазычанне з польск. wynalazek ’тс’. Ст.-бел. выналязокъ ’вызначэнне, пастанова’ і выналязца ’вынаходца’ таксама з польск. (Булыка, Запазыч., 74).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Відалы ’бывалы’ (КТС); ’вопытны чалавек, які бачыў свет’ (Нас.). Утворана ад дзеепрыметніка на ‑l‑ъ. Да відзець (гл.). Параўн. рус. вида́лый ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Відэ́лка ’відэлец’ (Нас., Касп.) — кантамінаваная форма ад бел. відэлец і рус. вилка ’тс’. Сюды ж відэлкі (Шат.), а таксама відэлька ’тс’ (КТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Віхры́ць ’кружыць віхрам (аб пыле, снезе)’ (БРС, Нас., КТС). Рус. вихри́ть, укр. вихри́ти, польск. wichrzyć, чэш. дыял. vichriť ’тс’. Да віхар (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гарца́бкі ’самаробныя гузікі з дрэва’ (Сцяшк.: гарца́пкі). Таго ж паходжання, што і арца́бы, варца́бы ’шашкі’ (Нас.), гл. Значэнне ’гузікі’ вынік пераносу, метафарызацыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дра́ла; даць драла ’даць цягу’ (БРС, Нас., Касп., Шат.). Відавочна, звязана з дзеясловам драць у значэнні ’ўцякаць’ (параўн. рус. удра́ть, удира́ть ’уцякаць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Камяно́к, кымянок ’ачаг’, ’каменне ў лазні’ (Нас., Нік. Очерки; дзярж., Шн. 2). Ст.-бел. коминокъ ’ачажок’, да комін (гл.). Парсун, таксама камінак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карнаву́хі ’з адрэзанымі або абвіслымі вушамі’ (Нас., Шат., Касп., Бяльк., Гарэц., Др.-Падб., Жыв. сл.). Складаны прыметнік. Першая аснова да карна́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ка́ін ’пракляты, які не раскаяўся, акаянны’ (Нас.). У даным выпадку не выключаны ўплыў дзеяслова каяць, каяцца або яго вытворных. Параўн. папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)