Раскалу́жыцца ’разварушыцца’: пакуль ён раскалужыцца з хворай нагой, дык я буду ўжо аш на балоця (віл., Нар. сл.). Няясна. Да незафіксаванага *калу́жыцца, параўн. калю́жыцца ’пэцкацца ў гразі, у калюзе’ (ТС), далей гл. калу́жа. Семантычнае развіццё невыразнае: ’пэцкацца ў гразь у калюзе’ → ’ісці па гразі’ → ’ледзь варушыцца, паволі ідучы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
незаўва́жна, прысл.
Разм. Непрыкметна, неўзаметку. Неўзабаве адзін з самалётаў прабег па зямлі, незаўважна адарваўся і знік у ледзь прасветленай прасторы. Кавалёў. За працай незаўважна пралятаў дзень. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перацягну́цца, ‑цягаўся, ‑цягнешся, ‑цягнецца; зак.
1. Туга сцягнуць, абвязаць сябе чым‑н. Перацягнуцца поясам.
2. Павольна, з цяжкасцю перайсці цераз што‑н. Хворы ледзь перацягнуўся цераз дарогу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прэнт, ‑а, М ‑нце, м.
Металічны прут. [Брамка] была з тоўстых жалезных прэнтаў, а клямка — медная. Карпюк. [Матросы] зачапілі за краты, але ледзь клетка кранулася — некалькі прэнтаў выламалася. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цеплава́ты, ‑ая, ‑ае.
Крыху, ледзь цёплы; летні. З вечара — не часта здараецца такое ў студзені — з поўдня пацягнула цеплаватай сырасцю. Мыслівец. [Міхаліна] ўзяла з пліты цеплаватай вады. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двухру́чны, ‑ая, ‑ае.
1. З дзвюма ручкамі. Двухручная піла.
2. Прызначаны для карыстання абедзвюма рукамі адначасова. Адзін з мужыкоў ледзь варочаў абедзвюма рукамі радавую святыню — двухручны меч. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кавы́ль, ‑ю, м.
Травяністая стэпавая расліна сямейства злакавых з вузкімі лістамі і кветкамі, сабранымі ў пушыстыя мяцёлачкі. Пад ледзь улоўнымі павевамі ветру кланяліся, высцілаліся доўгія сцябліны кавылю. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памясці́цца, ‑мяшчуся, ‑месцішся, ‑месціцца; зак.
Тое, што і змясціцца. Госці ледзь памясціліся за трыма сталамі. Гроднеў. — Дык пераходзь да мяне, — шчыра прапанаваў дзед Лукаш. — Як-небудзь памесцімся. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плітня́к, ‑у, м.
Вапняковая або пясчаная парода, якая лёгка раздзяляецца на пліты. Ён ледзь паспеў нацягаць плітняку і зрабіць у адным з куткоў яшчэ два невысокія муры. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіняблу́знік, ‑а, м.
Уст. Чалавек, які носіць сінюю блузу; рабочы. У гэты момант з аднаго пакоя куляй вылецеў нейкі сіняблузнік і ледзь не збіў з ног Прыстрома. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)