энерге́тыка, ‑і, ДМ ‑тыпы, ж.
1. Галіна народнай гаспадаркі, якая ўключае энергетычныя рэсурсы, выпрацоўку, пераўтварэнне, перадачу і выкарыстанне розных відаў энергіі. Развіццё энергетыкі. □ Разам з моладдзю іншых нацыянальнасцей юнакі і дзяўчаты нашай рэспублікі актыўна працуюць на будоўлях важнейшых прадпрыемстваў прамысловасці і энергетыкі краіны. «Маладосць». // Галіна тэхнікі, якая занята выпрацоўкай, пераўтварэннем, перадачай, размеркаваннем і выкарыстаннем энергіі ў розных яе формах. Энергетыка сельскай гаспадаркі. Энергетыка прамысловасці. // Вучэнне аб выкарыстанні ў народнай гаспадарцы розных відаў энергіі. Курс энергетыкі. // Тэхнічнае аснашчэнне, якое выкарыстоўваецца для выпрацоўкі, пераўтварэння, перадачы, размеркавання і выкарыстання энергіі ў розных яе формах. Перасоўная энергетыка.
2. Спец. Прынцып дзеяння, механізм чаго‑н. Энергетыка клеткі.
•••
Ядзерная энергетыка — а) галіна энергетыкі, якая выкарыстоўвае ядзерную энергію для электрыфікацыі і цеплафікацыі; б) галіна навукі і тэхнікі, якая распрацоўвае метады і сродкі пераўтварэння ядзернай энергіі ў электрычную і цеплавую.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лама́чына, лъма́чъна ’нейкая рэч ці прылада, не прыгодная да ўжытку’ (КЭС, лаг.; міёр., Нар. словатв.), ломычына ’галіна, трэска’ (Клім.). Да лама́ка 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Пахлудава́ць, похлудовиць ’адлупцаваць (кіем)’ (ТС). Да па‑ і хлуд ’палка, жардзіна, дубіна, галіна’ (гл.). Другую частку ‑хлудаваць можна супаставіць з калькай ‑дубасіць (аддубисіць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ставару́к ‘сухая галіна дрэва’ (воран., Сл. ПЗБ). З літ. steverỹs ‘тс’ (Сл. ПЗБ, 4, 559). Гл. таксама Лаўчутэ, Балтизмы, 73 з літ-рай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
утрэ́сціся, утрасецца; зак.
1. Паменшыцца ў аб’ёме, ушчыльніцца ад трасення (пра што‑н. сыпкае, дробнае).
2. перан. Разм. Уладзіцца, прыйсці да ўдачнага канца. — Чым ты зараз мяркуеш заняцца, Максім? — перапыніла яго думкі Галіна Макараўна.. — У абедзенны перапынак даведаюся ў гаспадыні, ці не можа яна пусціць цябе субкватарантам хоць бы часова, пакуль падвернецца што‑н. лепшае.. — Дзякуй, Галіна Макараўна, неяк утрасецца ўсё гэта. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электратэ́хніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.
Навука аб прымяненні электраэнергіі для практычных мэт. // Галіна тэхнікі, звязаная з выкарыстаннем электраэнергіі ў прамысловасці, сельскай гаспадарцы, штодзённага ўжытку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
часць, -і, мн. -і, -е́й, ж.
1. Асобная самастойная вайсковая адзінка.
Камандзір танкавай часці.
Вайсковая ч.
2. Доля, пай, частка, якія належаць каму-н.
Трэцюю ч. зямлі бацька адпісаў малодшаму сыну.
3. Галіна якой-н. дзейнасці; спецыяльнасць (разм.).
Пайсці па фінансавай часці.
Гэта не па маёй часці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Каркалі́на ’крывое, кусцістае дрэва’ (Нар. сл.). Да *kork‑alь, korkъ ’адгалінаванне’. Параўн. макед. крак ’адгалінаванне, галіна’. Адсюль *kork‑alь ’галінасты’. Ад каркаль утварылася каркаліна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аўтама́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
1. Галіна навукі і тэхнікі, якая распрацоўвае метады і сродкі аўтаматызацыі вытворчых працэсаў.
2. Сукупнасць механізмаў, прыстасаванняў, якія дзейнічаюць аўтаматычна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эргано́міка, ‑і, ДМ ‑міцы, ж.
Галіна ведаў, якая вывучае чалавека і яго дзейнасць ва ўмовах сучаснай вытворчасці з мэтай аптымізацыі прылад, умоў і працэсу працы.
[Ад грэч. érgon — праца, работа і nómos — закон.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)