◎ Лі́мах ’гультай’ у параўнанні лыжэть (^’ляжыць’) былімах (драг., І. Лучыц-Федарэц.). Відавочна, лімаг, якое з прасл. !!!ёт££ъ ’бэлька’ (гл. лемягі, лемяг). Параўн. польск. пшас- нышск. lemięga ’чалавек, не варты ні да чаго, няўклюда’ (Слаўскі, 4, 149).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Малёнак, малёнък, малёнъчък ’няўмелы, ні да чаго не прыдатны ў рабоце’ (міёр., З нар. сл.), рус. свярдл. малёнка ’малое дзіця, малыш’. Да малы́ (гл.). Утворана пры дапамозе суфікса ‑ёнак (‑онак) для назваў маладых істот. Параўн. таксама маленя́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пралангава́ць ’прадоўжыць (прадаўжаць) тэрмін чаго-небудзь’, праланга́цыя ’прадаўжэнне дзеяння’ (ТСБМ). Праз польск. prolongować, дзе з лац. prolangare, якое з pro‑ і longus ’доўгі’ (Банькоўскі, 2, 782). Ст.-бел. проленгованый ’працягнены’ < ст.-польск. prolengowany < prolongować (Булыка, Запазыч., 266).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сенгнгус (сенгогусъ) ‘нейкая хвароба рагатай жывёлы, выкліканая паяданнем павуціны з травой, пасля чаго выяўляецца цячэнне сліны і жывёла перастае прымаць ежу’; для лячэння “бросаютъ кровь и стираютъ дегтем носовые отверстия, языкъ и крестецъ” (навагр., Яшк. Мясц.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трок ‘уюк’ (Ласт.), тро́кі ‘металічныя кольцы для прывязвання ўпаляванай дзічыны’ (Цярохін, Охота), трочыць ‘уючыць’ (Ласт.), ст.-бел. трокъ, торкъ ‘раменьчык каля задняй лукі сядла для прывязвання чаго-небудзь’ (ГСБМ). Запазычана з польск. trok ‘тс’, гл. тарак, тарокі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Існава́нне ’наяўнасць чаго-н., каго-н. у рэальнасці, быццё; жыццё, спосаб жыцця’ (ТСБМ), істнава́ньне (Гарэц.). Частковая калька па ўзору польск. istnienie ў пачатку XX ст. (Гіст. лекс., 256; Гіст. мовы, 2, 141); параўн. укр. існува́ння. Гл. існы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзіві́цца (з каго, чаго) несов.
1. удивля́ться (кому, чему), диви́ться (кому, чему); недоумева́ть; изумля́ться; поража́ться;
2. (смотреть с восхищением) диви́ться (на кого, что)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гняві́ць несов. гневи́ть, серди́ть;
◊ не гняві́ бо́га — не гневи́ бо́га;
што бо́га г. — что бо́га гневи́ть;
няма́ чаго́ бо́га г. — не́чего бо́га гневи́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
накпі́ць сов. (з каго, чаго) насмея́ться (над кем, чем), поиздева́ться (над кем, чем), пошути́ть (зло) (над кем, чем), подшути́ть (зло) (над кем, чем)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
збая́цца (каго, чаго, без доп.) сов. сробе́ть (без доп.), стру́сить (перед кем, чем, без доп.);
хло́пец не збая́ўся — па́рень не сробе́л (не стру́сил)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)