Verbum

Маць, ма́тэ ’мець’ (Янк. 1, ТС, Ян., Яруш.; гор., Мат. Маг.; драг., КЭС), ма́цца ’быць у стане чаго-небудзь’ (ТС), ’жыць багата’ (паўд.-усх., КЭС). Да мець (гл.). Уплыў укр. мовы.

◎ Мындра ₁ ’бруква’ (маг., Мікуц.). Няясна.

◎ Мы́ндра ₂ ’модніца’ (пруж., Сл. Брэс.); з укр. миндра ’тс’, якое з малд. мындру, рум. miridru ’пышны, прыгожы’ < ст.-слав. мѫдръ ’мудры’ (ЕСУМ, 3, 402).

◎ Наські ₁ ’таварыскі’ (Ян.), наській ’нашага краю, нашага звычаю, наш’ (Нас.), ’наш, свой’ (Бяльк., Мат. Маг.). Гл. на́скі.

◎ На́ські ₂: на́ські велікдзень ’наўскі вялікдзень, чацвёрты дзень велікоднага тыдня’ (ТС). Гл. на́ўскі.

Патэс ₁ ’гульня ў арэхі’ (маг., Рам., Детские игры). З яўр. мовы (там жа, 137).

Патэ́с ₂ ’страха’ (слонім., Сцяшк. Сл.). Відаць, да пацёс (гл.) з другасным ацвярдзеннем тʼ (цʼ) > т.

Со́ўкі ‘няцвёрды (аб зімняй дарозе)’ (Нас.), ‘рыхлы (пра снег)’ (Юрч.), со́ўкая дарога ‘занесеная снегам’ (Мат. Маг.). Рус. со́вкий ‘мітуслівы, неразважлівы (чалавек)’. Да соваць; аб рус. слове гл. Варбат, Этимология–1983, 38.

Аўсю́к ’аўсюк, Avena fatua’ (Шат.), аўсюг ’аўсюк, аўсяніца і інш. падобныя расліны’ (маг., Кіс.), рус. овсюг, укр. овсюг, вівсюк, з іншай суфіксацыяй чэш. ovsik, ovsiha, серб.-харв. овсӣк(а). Да авёс (гл.).

◎ Лаба́тка ’бязрогая карова’ (Нар. сл., Сл. паўн.-зах., Мат. Маг.). Рэгіянальнае ўтварэнне ад прым. лсібат‑ая і суф. к‑а (Сцяцко, Афікс. наз., 113). Параўн. таксама рус. пск. лоба‑ тик ’лабастая скаціна’.

◎ Псіўлю́й ’купкоўка зборная, Dactylis glomerata L.’ (гродз., маг., Кіс.). Рус. песья трава ’тс’. Пачатак слова, магчыма, да польск. psiwy ’сабачы’, psi ’тс’, якія, паводле Банькоўскага (2, 957), ужываюцца ў назвах “дрэнных” раслін.

Сусто́й ’смятана’ (Мат. Маг.), ’вяршкі з малака’ (Мат. Гом.), ’адстой’ (Яўс.), ’асадак на дне пасудзіны з вадкасцю’ (Юрч. Вытв.). Ад сусто́іцца ’адстаяцца’ (Нас., ТС), сусто́іць ’адстаяць’ < стаяць (гл.) з ‑о‑ пад націскам.

Сярга́ (сірьга́) ’завушніца’, ’мочка (вуха)’ (Мат. Гом.), ’завушніца’, ’калодачка для млёна ў верхнім жарне’ (маг., віц., гом., ЛА, 4), сюды ж сярге́йчык ’гняздо для млёна ў жорнах’ (талач., ЛА, 4). Гл. сергі.