Крэп ’тканіна з шурпатай паверхняй, вытканай асобым чынам’, ’празрыстая гафрыраваная тканіна чорнага колеру’ (ТСБМ). Франц. crêpe (там жа, 2, 746). Запазычанне праз рус. креп з французскай мовы (Шанскі, 2, 8, 383).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухапу́т 1 ’худы, нязграбны, гультаяваты чалавек’ (Ян.). Вытворнае ад сухі (гл.) пад уплывам страхапуд, гл.
Сухапу́т 2 ’агаткі, Antennaria Yaertn.’ (гродз., Кіс.). Няясна; відаць, нейкім чынам звязана з наступным словам, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падмяні́ць, -мяню́, -ме́ніш, -ме́ніць; -ме́нены; зак.
1. каго-што. Тайна, непрыкметна або незнарок замяніць другім; перайначыць нейкім чынам.
П. кнігу.
П. шапку.
Хлопца нібы падмянілі: стаў зусім іншы (перан.).
2. што. Напоўніць іншым зместам.
П. шчырую размову выкрыкамі.
3. каго (што). Замяніць на кароткі час (разм.).
П. вартавога.
|| незак. падме́ньваць, -аю, -аеш, -ае і падмяня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. падме́на, -ы, ж. і падме́н, -у, м.
|| прым. падме́нны, -ая, -ае (да 3 знач.).
П. пастух.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Табо́рак, табо́рка ’маленькая табурэтка’ (Сцяшк.). Гіпакарыстычная трансфармацыя табурэ́тка (гл.): усячэнне часткі асновы, асэнсаванай як суфікс, з адначасовым перасоўваннем націску на “ўзноўлены” такім чынам корань і пашырэннем (у → о) націскнога галоснага. Гл. табурэт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апеля́цыя, ‑і, ж.
1. Скарга ў вышэйшую інстанцыю на рашэнне ніжэйшай.
2. Зварот да каго‑, чаго‑н. дзеля падтрымкі, спачування і пад. Апеляцыя да братоў па крыві была, такім чынам, апеляцыяй да братоў па барацьбе, у якіх паэт шукаў падтрымкі, разумення і спагады. Лойка.
[Лац. apellatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ёд, ‑у, М ёдзе, м.
1. Хімічны элемент, рэчыва ў выглядзе цёмна-шэрых крышталяў з металічным бляскам, якое здабываецца галоўным чынам з попелу некаторых марскіх водарасцей.
2. Спіртавы раствор гэтага рэчыва, які выкарыстоўваецца ў медыцыне. Медсястра таропка змазала ёдам скуру навокал раны. М. Ткачоў.
[Ад грэч. ioedēs — фіялетавы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зазна́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; заг. зазнач; зак.
1. што. Паставіць знак, памеціць пэўным чынам. Зазначылі месца, каб потым лёгка было знайсці, лазовай тычкай. Рылько.
2. без дап. або са злучн. «што». Сказаць, зрабіць якую‑н. заўвагу. — Будзе арэхаў у гэтым годзе, — зазначыў Міхась. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нале́жны
1. надлежа́щий, подоба́ющий, до́лжный, досто́йный;
~ным чы́нам — надлежа́щим (подоба́ющим, до́лжным, досто́йным) о́бразом;
у н. тэ́рмін — в надлежа́щий срок;
~ныя ме́ры (за́хады) — надлежа́щие ме́ры;
з ~най ува́гай — с до́лжным внима́нием;
2. причита́ющийся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Расста́нне ’расставанне’ (ТСБМ), раста́не, у выразе нет раста́ня ’вельмі прыемна’ (брасл., Сл. ПЗБ) семантыка, імаверна, іншая, менавіта ’развітанне’, г. зн. нет раста́ня ’не хочацца развітвацца’; такім чынам, да ростань (гл.), параўн. і растанкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адшы́ць, ‑шыю, ‑шыеш, ‑шые; зак., што.
1. Адрабіць шыццём.
2. і без дап. Скончыць шыць.
3. Разм., каго. Адахвоціць, адбіць ахвоту наведваць каго‑н.; пазбавіцца ад каго‑н. Славік ламаў галаву, якім чынам адшыць Тараса і хоць на кароткі час застацца з .. [Мамай] з вока на вока. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)