халадзе́ц, ‑дцу, м.
Страва з загуслага пры ахаладжэнні мяснога або рыбнага адвару з дробнымі кавалачкамі мяса або рыбы. На сталах у гліняных паліваных місах стаяў халадзец, у талерках мяса, на ўсім стале раскладзены булкі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ікра́, -ы́, ж.
1. Маса зернепадобных яечак, якія адкладваюцца рыбамі, земнаводнымі, малюскамі і інш.
Класці ікру.
2. Харчовы прадукт, які атрымліваецца шляхам апрацоўкі зернепадобных яечак рыбы.
Бутэрброд з ікрой.
3. Сурагатны прадукт, імітацыя (у 2 знач.) па смакавых уласцівасцях і знешнім выглядзе рыбінай ікры.
4. Страва з дробна пасечанай агародніны, грыбоў і інш.
Кабачковая і.
І. з баклажанаў.
|| прым. ікраны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Кры́лле ’плаўнікі рыбы’ (З жыцця). Празрысты семантычны перанос. Гл. крыло 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Рашо́та, рэшо́то ’рэшата’, ’прылада для лоўлі рыбы’ (ПСл). Гл. рэшата 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рыбало́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да рыбнай лоўлі, рыбалоўства. Рыбалоўны сезон. Рыбалоўны промысел. // Прызначаны для лоўлі рыбы. Рыбалоўныя снасці. Рыбалоўны флот. □ У Куранях, мабыць, не было такой хаты, якая не мела б рыбалоўнай прылады. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кульва́н ’кукельван, сродак усыплення рыбы’ (Рам.). Да ням. Kugelbahn ’траекторыя палёту кулі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падлёдны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца пад лёдам. Падлёдная вада. // Які адбываецца, робіцца пад лёдам. Падлёдная лоўля рыбы. □ Ты ведаеш, які гэта цудоўны занятак — падлёдны лоў! — угаварваў мяне Сапуноў, складваючы ў ранец шнуры, кручкі, траўнікі, акунёвыя блёсны. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
драпе́жніцтва, ‑а, н.
1. Паяданне драпежнікамі іншых жывёлін.
2. перан. Паводзіны і прыёмы, уласцівыя драпежніку (у 2 знач.). Купала паказвае цэлую галерэю прадстаўнікоў капіталістычнага драпежніцтва. Івашын.
3. Драпежніцкія адносіны да чаго‑н.; браканьерства. Драпежніцтва ў лоўлі рыбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адво́й, атвой ’месца лоўлі рыбы на вуду’ (?) (Сцяшк. МГ), ’паварот ракі’ (?). Гл. вой.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сік, сіка ‘лічынкі дняпроўскай міногі’ (Яшкін, З жыцця; Інстр. 2), сі́ка ‘назва рыбы’: сіка вузкая, вона маленькая і зверху ходзіць (ПСл), сік зборн. ‘лічынкі ўюноў’ (круп., Сл. ПЗБ), сік, сіква, сікаўка ‘лічынка міногі’ (Жук.). Відавочна, ад сікаць (гл.). Матывацыю гл. сікла. Назва перанесена на назву лічынак міногі, таму што рыбы сямейства ўюноў (Cobitidae) часта рыюць сабе норкі ў муле, дзе жывуць сумесна з лічынкамі міногі (Сабанееў, Жизнь, 506). Параўн. Каламіец, Рыбы, 38 (ад дзеяслова сікаць ‘сычаць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)