Крамянчу́к ’моцны, здаровы хлапчук’ (ТС). Кантамінацыя крэмень (гл.) і хлапчук (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
но́ский
1. (прочный — об одежде, обуви и т. п.) мо́цны; но́скі;
2. / но́ская ку́рица нясу́чая ку́рыца; (несушка) нясу́шка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Няпо́шлы ’слабы, кволы’.(Крыў., Дзіс., ушач., Пан. дыс.). Да пошлы ’дужы, моцны'
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вал¹, -а, мн. валы́, -о́ў, м.
1. Доўгі высокі земляны насып.
Крапасны в.
2. Высокая хваля.
Дзявяты в. (самая моцная і небяспечная хваля ў час марской буры, паводле старадаўніх уяўленняў — пагібельная для мараплаўцаў). Агнявы в. (перан.: пра вельмі моцны артылерыйскі абстрэл пазіцый, які паслядоўна перамяшчаецца).
|| прым. ва́льны, -ая, -ае (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хвалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.
1. што. Выклікаць хваляванне (у 1 знач.).
Моцны вецер хваляваў мора.
2. перан., каго (што). Прыводзіць у хваляванне (у 2 знач.).
Яго хваляваў лёс дзяцей.
3. перан., каго (што). Падбухторваць, схіляць да хваляванняў (у 3 знач.).
Х. народ.
|| зак. усхвалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разраўці́ся, ‑равуся, ‑равешся, ‑равецца; ‑равёмся, ‑равяцеся; зак.
Разм.
1. Узняць моцны, працяжны роў (пра жывёл).
2. Моцна, голасна расплакацца; разрыдацца. Шурка разроўся і пабег ад свіней да чарады кароў. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Акро́пна ’жудасна’ (Бяльк., Гарэц.), акропнасць (Касп.), акропны ’моцны, жудасны’ (Нас.) < польск. okropny ’жудасны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ры́поцень ’моцны, пякучы мароз’ (ТС). Ад рыпе́ць (гл.), як ві́скуцень ’вісклівы, пранізлівы вецер’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
су́таргавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які выклікаецца сутаргай, з’яўляецца ёю. Дыхнуўшы цёплага паветра,.. [Сотнікаў] пачаў кашляць, як заўжды, да сутаргавых спазмаў у грудзях, да болю ў галаве. Быкаў. // Які суправаджаецца сутаргамі, неадвольны і моцны. Сутаргавы кашаль. □ Лейтэнант зрабіў некалькі сутаргавых глыткоў і перарывіста задыхаў. Курто. Пачулася ўсхліпванне — прыдушанае, сутаргавае. Місько.
2. перан. Парывісты, напружаны, рэзкі. Сутаргава парыў ветру быў моцны і нечаканы. Савіцкі.
3. перан. Хваравіта-неспакойны, ліхаманкавы. Паступова крыкі .. [Рывы] слабеюць, глухнуць, пераходзяць у сутаргавы шэпт. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
басаві́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Нізкі па гуку, з характэрным для баса тэмбрам. Пры кожным трапным сказе ці выслоўі сам [рэдактар] смяяўся паважным басавітым смехам. Колас. Моцны, басавіты гудок прагучаў над ракой. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)